Proef met dna vaker vergelijken succes: nieuw bewijs tegen vijftig verdachten
De afgelopen twee jaar zijn vijftig mogelijke daders in beeld gebracht door een proef waarin dna-profielen vaker vergeleken worden met een databank. Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) vindt het experiment dan ook een succes: de nieuwe werkwijze wordt voortaan standaard ingezet.
Het NFI had voorafgaand aan de proef al hoge verwachtingen en die blijken terecht, zegt Sander Kneppers, programmamanager innovaties en technologie van het NFI. "We dachten ongeveer 25 matches per jaar te vinden, en dat is ook precies zo uitgekomen." De matches waren gevonden in ernstige zaken, zoals zedenzaken, onderzoeken naar schietpartijen, geweldsdelicten, drugsdelicten en ontvoeringen.
Door de nieuwe werkwijze wordt er bij 'slechte' dna-profielen vaker een match gevonden. Ze worden geautomatiseerd, in plaats van handmatig, met de databank van dna-profielen vergeleken. De 'slechte' dna-profielen zijn profielen die bijvoorbeeld niet volledig zijn, of zijn vervuild met dna van andere personen.
Jaarlijks zijn er zo'n 600 dna-profielen niet geschikt voor opname in de dna-databank. Die 600 slechte profielen vielen tot twee jaar geleden tussen wal en schip; ze werden vaak maar één keer vergeleken met de databank van goede profielen.
'We lieten kansen liggen'
Als een rechercheur aanleiding zag, werd de match voorheen soms handmatig nog een keer met de databank vergeleken, maar over dat proces bestonden geen duidelijke afspraken.
Volgens Thalassa Valkenburg, forensisch adviseur van de politie, deden sommige rechercheurs dat heel gedisciplineerd in een eigen Excelbestand. "Anderen deden het minder structureel in een kladblok, en weer anderen hielden dat soort lijstjes helemaal niet bij. En ging iemand uit dienst, dan verdween vaak ook zijn of haar lijstje. Op die manier lieten we veel kansen liggen."
Tijdens de proef werden deze slechtere dna-profielen met een geautomatiseerd systeem iedere twee maanden door de dna-databank gehaald. Dat is mogelijk door nieuwe software, zegt Kneppers. "Het is superefficiënt. We hebben een gigantische hoeveelheid data liggen waarmee we nu ineens heel veel meer kunnen dan voorheen. Terwijl het ons nauwelijks extra capaciteit kost."
Cold cases
Valkenburg denkt dat de vijftig zaken waarin een match is gevonden, niet waren opgelost zonder de nieuwe methode. "Een enkele keer was een verdachte al wel in beeld, maar dan is het toch een toevoeging aan het bewijs dat er al lag."
Welke zaken zijn geholpen met het experiment is niet bekend. Het NFI en het Openbaar Ministerie willen allebei niet ingaan op specifieke zaken.
Jaarlijks komen er 20.000 profielen van personen bij in de dna-databank, dus de dna-profielen van sporen vaker met de databank vergelijken kan nuttig zijn.
De nieuwe methode is nu voor zaken uit 2021 en 2022 gebruikt. Het NFI zet de methode voortaan standaard in voor lopende zaken, en wil daarnaast ook dna-sporen uit 2019 en 2020 en op de lange termijn van coldcases door de databank halen.
