Nobelprijs Geneeskunde voor dna-onderzoek neanderthalers
De Zweedse arts en evolutiebioloog Svante Pääbo heeft de Nobelprijs voor Geneeskunde gewonnen. Hij krijgt de prijs voor zijn ontdekkingen op het gebied van de genetische samenstelling van uitgestorven mensachtigen en de menselijke evolutie.
Pääbo ontdekte dat er genenoverdracht is geweest tussen neanderthalers en de moderne mens, na de migratie van homo sapiens uit Afrika, 70.000 jaar geleden.
Dit betekent dat de moderne mens nog steeds genen heeft van neanderthalers. Dat heeft gevolgen voor bijvoorbeeld hoe ons immuunsysteem reageert op infecties, schrijft het Nobelcomité.
Besmettingsgevaar
Bij het onderzoeken van het dna van uitgestorven mensachtigen is de kans op besmetting met dna van de onderzoekers groot, zo lieten Pääbo en andere onderzoekers zien. "Svante Pääbo pakte dit probleem resoluut aan door speciale schone ruimten te ontwerpen, besmetting tot een minimum te beperken en de nadruk te leggen op de noodzaak van onafhankelijke reproductie van de resultaten door ander laboratoria", prijst het comité de wetenschapper.
Pääbo kon zo ook onderzoeken of er kruisingen waren tussen neanderthalers en de moderne mens. Uit dit onderzoek bleek dat de neanderthalers genetisch dichter bij de Europeaanse en Oost-Aziatische moderne mens zitten, dan bij de moderne Afrikaanse mens.
Denisovamens
Daarnaast deed Pääbo de "sensationele ontdekking van een hiervoor onbekende mensachtige, de Denisovamens," schrijft het comité. De onderzoeksgroep van Pääbo maakte poeder van een vingerkootje dat gevonden werd in een grot in het Altajgebergte in Rusland in de Denisovagrot. Uit dit poeder extraheerden de onderzoekers dna dat zodanig bleek af te wijken van neanderthalers en homo sapiëns dat het moest gaan om een andere menssoort.
De uitgestorven menssoort werd Denisova genoemd, naar de Siberische grot waarin het vingerkootje gevonden werd.
Naast een oorkonde krijgt de winnaar een geldprijs van 10 miljoen Zweedse Kronen, omgerekend 917.000 euro. De Nobelprijs voor Geneeskunde is de eerste Nobelprijs die bekend is gemaakt. Hierna volgen nog de prijzen voor natuurkunde, scheikunde en literatuur en de officieuze prijs voor de economie. Vrijdag maakt het Noorse Nobelcomité zelf de winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede bekend.