Veiling FM-frequenties van start, wat gaat er veranderen op de radio?
Bij commerciële radiozenders breken spannende dagen aan: vandaag begint de veiling van de FM-frequenties. En dat gebeurt niet vaak, de laatste keer was in 2003.
Er staat veel op het spel, want de FM-band is voor veel mensen nog altijd de belangrijkste manier om naar de radio te luisteren. Maar hoe zit het en bestaat je favoriete radiozender straks nog?
Waarom worden de FM-frequenties geveild?
Dat is het gevolg van een uitspraak van de rechtbank. Vorig jaar bleek dat de nationale FM-frequenties voor commerciële radiozenders geveild moeten worden. Radiozender KINK, dat zelf nu geen plek heeft op de FM-band, had dat afgedwongen.
De overheid wilde de bestaande vergunningen, die in 2003 al zijn verleend, eigenlijk verlengen tot 2025, omdat radiozenders financiële klappen hebben gekregen door de coronapandemie. Maar de rechter zette een streep door dat besluit, mede omdat de vergunningen al twee keer verlengd werden. Nu dus een nieuwe veiling, met vergunningen die geldig zijn van 1 september 2023 tot 1 september 2035.
Wat staat er op het spel?
Heel simpel gezegd: het bestaan van de huidige landelijke commerciële zenders. De ruimte op de FM-band is beperkt. Maar een deel is al gereserveerd voor publieke radiozenders, uiteenlopend van NPO Radio 1 tot regionale zenders als Omroep Gelderland en Radio Westerwolde.
Kortom: de ruimte is schaars en veel waard. In de radiomarkt gaat veel geld om. Volgens Audify, dat de belangen van radiozenders behartigt, werd er vorig jaar voor 203,3 miljoen euro aan radioreclame verkocht op de publieke en commerciële zenders. Niet gek dus dat er om die schaarse FM-frequenties een flinke strijd zal losbarsten. Er zijn in totaal negen pakketten die geveild worden.
Maar de FM-band verdwijnt toch?
Nee, de komende jaren niet. Er loopt al een paar jaar een campagne om de digitale opvolger van FM te promoten, DAB+. Veel auto's hebben dit standaard al ingebouwd. Op DAB+ is ruimte voor veel meer zenders. Toch is DAB+ niet zaligmakend, alleen al omdat veel mensen het nog niet kunnen ontvangen. Minister Adriaansens van Economische Zaken verwacht niet dat de FM vóór 2035 uit de lucht gehaald zal worden.
Blijven alle huidige radiozenders bestaan?
Dat is de vraag. Naast de huidige commerciële zenders (538, Sky Radio, Radio Veronica, BNR, Radio 10, Q-Music, 100%NL, Sublime en Slam!) zullen ook andere partijen azen op de frequenties.
Zo zingt al langere tijd rond dat de eigenaar van Qmusic een tweede zender op de FM-band wil. Ook zijn er ongetwijfeld buitenlandse partijen (met diepe zakken) die serieus naar de veiling kijken. En natuurlijk is er KINK, dat rechtszaken won en graag op de FM-band wil gaan uitzenden. Maar in dit stadium weten we niet wie er meedoen.
Vorig jaar maakte Nieuwsuur onderstaande reportage over de spanning bij radiozenders:
Overigens zijn veel commerciële zenders al in buitenlandse handen. Zo is Qmusic van het Belgische DPG Media en zijn 100%NL, Radio Veronica en Slam! onlangs gekocht door het eveneens Belgische Mediahuis. Sublime was al van Mediahuis. Dat bedrijf raakt hoe dan ook één FM-pakket kwijt, omdat één bedrijf maar drie pakketten mag hebben.
Verder was de situatie bij de veiling van 2003 anders: toen was de helft van de frequentiepakketten 'geclausuleerd'. Dat wil zeggen: de overheid stelde eisen en daardoor waren de pakketten veel minder geld waard. Denk aan een pakket voor een radiozender met 'recente bijzondere muziek' (nu Slam!) of 'niet-recente bijzondere muziek' (nu Radio Veronica).
Maar er zijn nu nog maar twee pakketten met zulke uitdrukkelijke eisen: een pakket voor nieuws (nu van BNR), en een pakket voor Nederlandstalige muziek (nu van 100%NL).
Moet ik mijn radio straks opnieuw instellen?
Dat ligt eraan wie welk pakket aan frequenties weet te bemachtigen. Als een zender zijn huidige pakket opnieuw binnenhaalt, dan verandert er niets. Maar het kan ook zijn dat de radiozender een ander pakket bemachtigt en dus moet verhuizen. Of wellicht verdwijnt de zender zelfs van de FM-band, als iemand anders meer biedt.
Wat gaat het opleveren?
Minister Adriaansens van Economische Zaken, die over de veiling gaat, heeft gezegd dat de veiling minimaal 73,3 miljoen euro moet opleveren.
Voor drie van de in totaal negen pakketten aan FM-frequenties moeten radiozenders minimaal 15 miljoen euro betalen. Op die pakketten zenden nu Qmusic, 538 en Sky Radio uit. Maar als het echt een biedingsstrijd wordt zal dat bedrag dus nog (fors) oplopen. Met name deze drie pakketten zijn veel waard, ook omdat ze in een groter deel van het land te ontvangen zijn.
De verwachte opbrengst is trouwens veel lager dan in 2003. Toen betaalde alleen al het toenmalige Noordzee FM van John de Mol (nu Qmusic) 80,4 miljoen euro voor frequenties die ruim acht jaar geldig zouden zijn, en tastten ook 538 (57 miljoen euro) en Sky Radio (56 miljoen euro) fors in de buidel.
En wanneer weten we het?
De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur, het agentschap dat de veiling namens de overheid organiseert, rekent erop dat de veiling een paar dagen zal duren. Pas als de veiling voorbij is, wordt duidelijk welke zenders er de komende jaren op FM te horen zullen zijn.
En wellicht begint daarna het echte vuurwerk pas, zoals we ook zagen na de vorige veiling in 2003. Toen kwamen na de veiling rechtszaken, overnames en wisselingen van dj's, programma's en frequenties op gang. Zeker is: het radiolandschap ziet er vanaf 1 september echt anders uit.
