China slaat terug: exportrestricties voor grondstoffen computerchips
Wie vanaf 1 augustus twee belangrijke grondstoffen voor onder meer computerchips wil exporteren uit China, moet hier toestemming aan Peking voor vragen. Dat heeft de Chinese overheid aangekondigd. Het bericht komt slechts enkele dagen nadat de Nederlandse overheid restricties bekendmaakte voor de export van ASML's chipmachines naar China.
Het gaat om de grondstoffen gallium en germanium. Beiden zijn belangrijk in de chipindustrie. In de praktijk betekent het besluit dat exporteurs een licentie moeten vragen om deze grondstoffen uit China te mogen verschepen. Daarnaast moeten zij informatie geven over de kopers en de toepassingen.
In China wordt maar liefst 97 procent van al het gallium en 68 procent germanium in de wereld gedolven. Beide grondstoffen zijn belangrijk voor de productie van chips en komen op die manier dus terecht in de meest uiteenlopende producten, van pacemakers en gevechtsvliegtuigen tot zonnepanelen en laptops.
"De technologisch geavanceerde democratieën mogen dan de chipketen domineren, maar China heeft controle over de grondstoffen", zegt Joris Teer, China-specialist bij het Haags Centrum van Strategische Studies. Hij doet onderzoek naar de afhankelijkheid van Chinese grondstoffen. "Kritieke grondstoffen zijn het skelet van de wereldeconomie en onze vitale sectoren."
Wapen tegen rivalen
De vraag is hoe de Chinese overheid na 1 augustus omgaat met licentieaanvragen. "Indien de exportvergunningen echt niet meer uitgegeven worden, dan heeft dat vergaande gevolgen", benadrukt Teer.
Hij ziet de stap van Peking niet als een directe reactie op het Nederlandse kabinetsbesluit van afgelopen vrijdag over ASML, maar denkt dat het een reactie is op door de VS geïnitieerde pogingen om te verhinderen dat China zelf geavanceerde chips leert bouwen. De nieuwe exportrestricties voor ASML waren daarbij waarschijnlijk de druppel. "China's ingreep is onderdeel van een trend: grootmachten zetten steeds vaker knelpunten in de wereldeconomie in als wapen tegen hun rivalen."
Zo heeft ASML nooit zijn nieuwste chipmachine naar China mogen exporteren: de Nederlandse overheid heeft dit tegengehouden onder druk van de Amerikanen. De VS kondigde in oktober ook restricties aan voor zijn eigen chipsector.
De nieuwste restricties voor ASML, waarin wordt bepaald dat sommige versies van oudere machines niet meer naar China mogen worden verscheept, gaan een maand na de Chinese regels in, op 1 september.
De twee grondstoffen zijn ook elders op de wereld te vinden. Het gaat bijvoorbeeld om Japan, Zuid-Korea, Rusland en Oekraïne voor gallium en Canada, België, de VS en Rusland voor germanium. China heeft de prijs echter laag gehouden en de grondstoffen delven is prijzig, stellen analisten.
