Export van ASML-machines naar China per 1 september verder beperkt
Over twee maanden, vanaf 1 september, gelden er nieuwe beperkingen voor de export van chipmachines van ASML naar China, heeft minister Schreinemacher voor Buitenlandse Handel bekendgemaakt. De details over de regels zijn gepubliceerd.
De regels betekenen dat makers van chipmachines, in het bijzonder ASML, voor bepaalde modellen voortaan standaard een exportlicentie moeten aanvragen. Op die manier kan de overheid, als die dat wil, de export naar een bepaald land tegenhouden.
Hoewel de politieke boodschap duidelijk is, blijven de gevolgen voor ASML beperkt. Er gelden al een paar jaar exportrestricties naar China voor de allernieuwste machines van ASML, de zogeheten EUV (Extreem Ultraviolet).
Nationale veiligheid
Volgens Schreinemacher is het doel van de maatregelen dat "onze technologie, Nederlandse technologie, niet in handen raakt van bedrijven of organisaties waarbij de technologie uiteindelijk tegen ons gebruikt kan worden". Het gaat daarbij om de nationale veiligheid.
De minister benadrukt dat de maatregelen 'landenneutraal' zijn, dus niet speciaal gericht tegen een bepaald land, al erkent ze dat er heel veel van dit soort machines in China staan: "China zal daar de consequenties ook wel van merken."
In maart werd al bekend dat er beperkingen zouden komen, maar ASML kende de technische details nog niet en wist nog niet wanneer ze zouden ingaan. Het Veldhovense bedrijf zegt nu dat het een exportlicentie moet aanvragen voor het verschepen van zijn "meest geavanceerde" DUV-machines.
ASML staat er heel goed voor, de vraag naar de machines is ontzettend hoog. Zoals al eerder de inschatting was, hebben deze maatregelen daarom geen financiële gevolgen voor het bedrijf. Machines die naar China zouden gaan, krijgen nu een andere bestemming. De pijn zal daarom vooral in China worden gevoeld.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken verwacht dat er jaarlijks twintig vergunningen aangevraagd zullen worden. Een vergunning is soms geldig voor meerdere machines.
Gevolgen onderhoudscontracten
Waar de afgelopen maanden nog onduidelijkheid over was, tot frustratie van ASML, was wat er zou gaan gebeuren met de zogenoemde onderhoudscontracten. Nadat een machine door het bedrijf is verkocht, is er ook onderhoud nodig. Medewerkers van het bedrijf doen dat ter plekke in China.
Formeel gezien vallen de onderhoudscontracten ook onder de nieuwe regels, maar de Nederlandse regering wil die in de praktijk ontzien. Men spreekt consequent van het "chirurgisch" toepassen van maatregelen, zodat de gevolgen niet de hele chipsector raken. De overheid wil voorkomen dat hiermee een nieuw chiptekort ontstaat.
De nieuwe regels zijn vervelend voor Chinese klanten, maar het betekent tegelijkertijd dat de huidige productie waarschijnlijk gewoon kan doorgaan. Volgens Schreinemacher heeft China de informatie voor kennisgeving aangenomen.
Nu het voor China nog moeilijker wordt om geavanceerde chips te produceren, kan dat ook gevolgen hebben voor onze afhankelijkheid van het land, verwacht Joris Teer, China-specialist van het Haags Centrum voor Strategische Studies.
"Voor Peking gaat toegang tot de machines van ASML over de strijd om wie de snelle chips kan produceren die technologische revolutie mogelijk maken, zowel voor de industrie als het leger." Teer waarschuwt dat hier ook risico's aan zitten. "Peking kan nog meer inzetten op dominantie op het gebied van simpelere chips die bijvoorbeeld essentieel zijn voor medische apparatuur. Dat leidt tot nog meer afhankelijkheid van China."
Nog een stap verder
Mogelijk is het met de aankondigingen van vandaag, nog niet klaar. Persbureau Reuters meldt dat de VS werkt aan nieuwe maatregelen waarmee ook de export van oudere chipmachines van ASML naar China tegengehouden kan worden.
Met een nieuwe Amerikaanse regel zou de VS iets te zeggen kunnen krijgen over apparatuur waar een klein percentage Amerikaanse hardware of software in zit. Schreinemacher en ASML wilden hier vandaag niet op reageren.
