350.000 euro aan schadevergoedingen vanwege laagvliegende defensiehelikopters

Defensie heeft de afgelopen vijf jaar bijna 350.000 euro uitgekeerd aan schadevergoedingen vanwege laagvliegoefeningen met helikopters in Gelderland, blijkt uit onderzoek van Omroep Gelderland. In de regio Land van Maas en Waal zijn de schadeclaims het hoogst: daar moest defensie tussen 2020 en 2022 meer dan 300.000 euro uitkeren.

Burgemeester Vincent van Neerbos van de gemeente West Maas en Waal is daar niet verbaasd over. "Er is hier veel begrip voor de oefeningen van defensie, maar ik ken ook de verhalen van agrariërs in onze gemeente die er veel schade door hebben. Een kippenboer bijvoorbeeld, waar bijna alle kippen van de leg raken als zo'n heli laag overkomt. Dat heeft enorme impact op de omzet van zo'n bedrijf, maar het is moeilijk aan te tonen schade."

'Financieel hakt dit erin'

Het gaat daarnaast bijvoorbeeld om vee dat gewond raakt of schade aan bezittingen. Het paard van koeienboer Gerrit Bonestroo uit Oosterwolde sloeg op hol toen een defensiehelikopter laag overvloog, stelt hij. Het dier rende dwars door prikkeldraad en moest vanwege de ernst van de verwondingen worden afgemaakt.

"De helikoper ging onder de draden van de hoogspanningsmasten door en de paarden weten niet wat er gebeurt en raken in paniek", vertelt Bonestroo. Hij diende een schadeclaim in, maar zegt dat dat nooit is afgehandeld.

"Financieel hakt dit erin. Allereerst de dierenartskosten en ook de aanschafkosten voor het paard destijds. Het heeft me een hoop verdriet gekost. Soms moet je wel wat dingen accepteren, want defensie moet toch oefenen en ze zijn de beschermers van het land, maar dat moet niet ten koste gaan van de burger", zegt Bonestroo.

"Het zijn inderdaad echt wel nare dingen die mensen meemaken", erkent luitenant-kolonel Remy Helmhout. Toch moet defensie blijven oefenen om de kans op succesvolle operaties te vergroten, stelt hij.

Defensie laat weten niet te kunnen verklaren waarom het schadebedrag de afgelopen jaren hoog was. "Schade laat zich niet voorspellen en in het ene jaar kan de schade die voor een vergoeding in aanmerking komt groter zijn dan in andere jaren", aldus een woordvoerder.

Minder klachten

Toch is het aantal klachten over laagvliegers juist gedaald. In 2022 werd 130 keer aangeklopt bij het klachtenloket van de Koninklijke Luchtmacht. In 2021 gebeurde dat nog 429 keer. Het aantal vliegbewegingen steeg juist.

Waarom het aantal klachten afnam, is niet geheel duidelijk. Defensie weet alleen waarom mensen wél rapporteren en niet waarom ze geen klacht indienen, zegt Helmhout. Hij heeft wel een mogelijke verklaring: "Toen vorig jaar de oorlog in Oekraïne begon, zagen we een dip in het aantal meldingen. Mensen beseften dat de oorlog in Oekraïne serieus was en dat Nederland zich moest voorbereiden op eventuele escalatie van de oorlog."

Toch ervaren sommige mensen erg veel hinder van de laagvliegers. Een man uit Uddel schoot eind maart met een luchtbuks op een gevechtshelikopter van defensie. Hij deed dat uit protest omdat de man al jaren tevergeefs klaagde over laagvliegers boven zijn perceel.