Ruim 6500 verdachten opgepakt na hack berichtendienst EncroChat

Sinds het oprollen van cryptocommunicatiedienst EncroChat zijn wereldwijd meer dan 6500 verdachten opgepakt. Daarbij zaten zo'n 200 kopstukken van criminele organisaties, maakten de Franse en Nederlandse politie vandaag bekend.

De twee landen werkten nauw samen bij het ontmantelen van EncroChat in 2020. Het bedrijf leverde speciale telefoons om versleuteld mee te kunnen communiceren. Volgens de politie werden de toestellen vooral gebruikt door criminelen. Het bedrijf had tienduizenden gebruikers, onder wie veel clientèle in Nederland.

Inmiddels zijn 115 miljoen berichten van gebruikers doorgeplozen. Dat heeft volgens de politie niet alleen geleid tot duizenden arrestaties, maar ook tot de inbeslagname van 100.000 kilo cocaïne, 30 miljoen pillen en 900 miljoen euro aan crimineel vermogen. Ook zijn honderden wapens gevonden, bijna 1000 auto's afgepakt en zelfs 40 vliegtuigen in beslag genomen.

Kritiek op onderzoek

De betrokken politiediensten spraken vandaag van een groot succes, maar advocaten hadden de afgelopen jaren veel kritiek op het onderscheppen van de EncroChat-communicatie. Zij zeggen niet te kunnen controleren of het bewijs rechtmatig is verkregen.

De operatie is uitgevoerd door de Franse politie, maar hoe precies blijft geheim. Frankrijk wil alleen onthullen dat het dankzij een technisch snufje bij de servers van EncroChat in Lille is gelukt om de versleuteling te omzeilen en berichten mee te lezen.

Vooralsnog halen advocaten in Nederland bakzeil bij de rechter. De Hoge Raad bepaalde onlangs in twee zaken dat Nederland ervan uit mag gaan dat de opsporing in Frankrijk volgens de regels is verlopen. Dit geldt ook voor de latere hack van berichtendienst Sky ECC. Het oordeel van de hoogste rechter is belangrijke jurisprudentie.

Tientallen zaken

Rechtbanken hebben inmiddels ook al veel verdachten veroordeeld op basis van EncroChat-berichten. Nog altijd dienen er tientallen strafzaken waarin de cryptocommunicatie als bewijsmateriaal wordt opgevoerd. Ook loopt nog strafrechtelijk onderzoek tegen de mensen achter het bedrijf. Een deel van hen wordt in Frankrijk vervolgd, anderen in Nederland.

Vorig jaar zijn drie Nederlanders aangehouden die verdacht worden het "middle management" van EncroChat te hebben gevormd. Een vierde verdachte is nog voortvluchtig. Het OM hoopt de zaak volgend jaar te kunnen behandelen.