'Rijken verhuizen vaker spaargeld, omzeilen miljoenen aan vermogensbelasting'

Rijke Nederlanders zijn de laatste jaren steeds actiever spaargeld gaan verschuiven. Dat zeggen belastinginspecteurs die zich bezighouden met de meest vermogende Nederlanders in een intern document dat Follow The Money in handen kreeg met een beroep op de Wet open overheid (WOO). Op die manier omzeilen ze miljoenen aan vermogensbelasting.

Bij het verschuiven brengen rijke families hun spaargeld onder in speciaal opgerichte bedrijven, waardoor ze in een andere belastingbox vallen. Door de lage rentes op spaargeld en een belastingverhoging op privévermogen in 2017 werd deze truc steeds populairder. Het is met name aantrekkelijk voor families met veel geërfd geld en voor mensen met megasalarissen, zoals sommige profvoetballers, directieleden van grote bedrijven, flitshandelaren en consultants op de Amsterdamse Zuidas.

Schuiven met 85 miljoen euro

In het document schetsen de inspecteurs tot in detail hoe de belastingontwijking er in de praktijk uit ziet. Begin 2018 had een Nederlands echtpaar bijvoorbeeld 150 miljoen euro op de bank staan. Dat jaar richtte het stel een speciale bv op, waar ze 85 miljoen euro in onderbrachten. Daarmee besparen ze jaarlijks 1,4 miljoen euro.

Ze hoeven over dat bedrag pas belasting te betalen als ze het bedrijf opheffen of het geld als winstuitkering weer aan hun privésaldo toevoegen. Maar als het stel het geld nodig heeft voor de koop van een nieuw superjacht of een villa dan kan dat ook zonder belasting te betalen, via een zogenoemde 'kapitaalteruggave'. Dat kan omdat ze het geld zelf in het bedrijf hebben gestopt. En daarmee kan het dienen als belastingvrije spaarpot voor privégeld.

Sommige rijke Nederlanders gaan zelfs nog verder. In het midden van het land stortte een vermogende particulier zijn privévermogen eerst in een bv, om het vervolgens tegen een zeer lage rente uit te lenen aan een zelf opgerichte stichting. Die ging het vervolgens beleggen, waarmee "flinke onbelaste rendementen" werden behaald. Volgens de inspecteur ontweek deze persoon zo niet alleen vermogensbelasting, maar ook winstbelasting.

Inkoppertjes

Een deel van de inspecteurs heeft zelf gewerkt bij bedrijven die superrijken adviseren en vertellen ook vanuit die praktijk. "Dit is inderdaad iets waar de adviespraktijk veel mee bezig is", zegt er een. "Het zijn zulke inkoppertjes: via Excel en software kon je dat leuk aan je klanten laten zien, waar ze op konden besparen door het vermogen te verschuiven."

Hoeveel de Belastingdienst precies misloopt door dit soort constructies weten de inspecteurs niet precies. "Dat gaat op nationaal niveau om giga bedragen, schat ik in", zegt er een.

In de gespreksverslagen valt op dat het schuiven met geld onder de 1500 rijkste families - op wie een speciaal team toezicht op houdt - de normaalste zaak van de wereld is. "Het valt op dat veel Zeer Vermogende Personen een erg klein box 3-vermogen hebben", zegt een inspecteur, die verwijst naar de box waarin privévermogen wordt belast. "Er wordt voorkomen dat er überhaupt geld in box 3 terechtkomt."

Ook bij de groep vermogenden daaronder en bij grote ondernemers is het heel gebruikelijk. Zelfs de teams van de Belastingdienst die zich bezighouden met mkb-ondernemers en gewone particulieren hebben het gevoel dat het ook onder hun groepen veel voorkomt.

Bij die onderdelen van de Belastingdienst is er minder zicht op alle individuele aangiftes. Zij trekken hun conclusie vooral vanwege de aandacht die kleinere adviseurs besteden aan het verplaatsen van vermogen. Volgens sommige van deze adviseurs is de constructie al interessant vanaf een vermogen van 300.000 euro.

Laagste punt

Onder druk van de Hoge Raad gaat het kabinet box 3 aanpakken, maar volgens experts in Follow The Money zullen mensen gebruik blijven maken van deze constructie. "Het heeft weinig zin om werkelijk rendement in te voeren in box 3, als tegelijkertijd de uitstelmogelijkheden in box 2 grotendeels gehandhaafd blijven", zegt Sonja Dusarduijn, universitair hoofddocent belastingrecht aan de universiteit in Tilburg. "Mensen blijven op zoek gaan naar het laagste punt."