ESA-sonde viert jubileum met 'eerste livestream vanaf Mars'

Precies twintig jaar gelden werd de Europese sonde Mars Express gelanceerd. Ruimtevaartagentschap ESA vierde het jubileum vandaag met een semi-livestream vanaf de rode planeet.

"Om de 20ste verjaardag van Mars Express te vieren geven we de mogelijkheid om naar Mars te kijken via een stream die zo dicht mogelijk bij livebeeld komt", schreef ESA. Het beeld van de planeet, dat er zo'n 16 minuten over doet om de aarde te bereiken met de lichtsnelheid, werd iedere 50 seconden ververst. De beelden kwamen van de Visual Monitoring camera van Mars Express.

De livestream was vanaf 18.00 uur te volgen, je kunt hem hier terugkijken:

ESA wist van tevoren niet helemaal zeker of de stream zou werken. Het moest gebeuren met een oude camera op ruim 300 miljoen kilometer van de aarde, waarschuwde James Godfrey, operationeel manager bij de vluchtleiding in het Duitse Darmstadt. "We zijn niet 100 procent zeker, maar ik ben vrij optimistisch." Uiteindelijk bleek de camera nog volledig operationeel.

Mars Express kwam op 25 december 2003 aan bij de rode planeet. Sindsdien draait de planeetverkenner trouw zijn rondjes en dat zal na het sturen van talloze metingen en duizenden foto's naar de aarde nog wel even doorgaan. Op 7 maart dit jaar werd de missie verlengd met minstens drie jaar.

Water en vulkanisme

Planeetonderzoeker en astrobioloog Inge Loes ten Kate van de Universiteit Utrecht kan zich de lancering in 2003 nog herinneren. "Ik volgde die bij ESA-centrum ESTEC in Noordwijk want ik zou ook data van de lander gaan gebruiken die Mars Express bij zich had." Die lander, de Beagle 2, bleek na landing niet te functioneren, maar Mars Express zelf leverde in de jaren daarna wel veel op.

"Met radar keek de sonde naar water onder het oppervlak en wat nog toffer was: Mars Express bracht ook de mineralogische samenstelling van het oppervlak in kaart. Daardoor weten we onder andere onder welke omstandigheden er water was en waar nieuwe Marsrovers het beste konden landen."

Later deden andere sondes die metingen ook en soms nog beter, maar Mars Express was de eerste, zegt Ten Kate. "En hij stuurt nog steeds haarscherpe foto's op heel hoge resolutie, waarmee we 3D-profielen van het oppervlak kunnen maken. Mars Express geeft ons de globale context waarin we lokale missies beter kunnen begrijpen. Dat hij dat al 20 jaar doet is echt bijzonder."

De Europese verkenner is overigens niet de recordhouder als het gaat om de oudste nog actieve Mars-satelliet. Dat is de Amerikaanse sonde Mars Odyssey.

Een paar van de foto's die Mars Express de afgelopen twee decennia stuurde: