Eerste ruimtevlucht voor Starship is vuurproef voor kosmische alleskunner

• Ivo Landman

  redacteur Online

Morgenmiddag moet het gebeuren: de vuurdoop voor de grootste raket ooit gebouwd. Starship is het nieuwe paradepaardje van SpaceX, dat over een paar jaar mensen naar de maan en Mars moet brengen. Bij deze testvlucht is het bedrijf van Elon Musk al blij als het gevaarte niet meteen ontploft. Maar zelfs als het misgaat kan het schip volgens experts een revolutie in de ruimtevaart veroorzaken.

Ronald Klompe, ruimtevaartexpert en SpaceX-volger van het eerste uur, kijkt al jaren uit naar deze vlucht. "Wat Starship zo bijzonder maakt, is dat deze raket volledig herbruikbaar wordt. De Artemis-draagraket SLS is nog een voorbeeld van een raket oude stijl: alles gaat verloren, alleen het bovenste puntje landt uiteindelijk weer op aarde. Van Starship is alles herbruikbaar."

Daarbij moet Starship een alleskunner worden, van het lanceren van satellieten tot ruimteschip voor astronauten naar Mars. Critici zagen dat sciencefictionscenario nog niet helemaal voor zich toen in 2019 de eerste Starship-voorloper sprongetjes van een paar meter maakten. Het testmodel had veel weg van een vliegende graansilo. Moest dat naar Mars?

"Toen Starship werd aangekondigd, stond iedereen SpaceX vierkant uit te lachen", zegt Klompe. "Inmiddels hebben ze een raket uit de grond gestampt met een superefficiënte raketmotor eronder, die nooit eerder is gebouwd. En hij is al een keer tot ruim 12 kilometer hoogte gevlogen en succesvol geland."

Deze eerste testvlucht begint vanaf SpaceX' Starbase in Texas. Het onderste deel van de raket ('Super Heavy' genoemd) moet in de Golf van Mexico landen. Starship zelf vliegt volgens plan intussen verder naar een baan om de aarde, om anderhalf uur na de lancering in zee te plonzen bij het Hawaïaanse eiland Kauai.

Die waterlanding overleeft het gevaarte gegarandeerd niet, verwacht Klompe. "Het is een stalen toren van bijna 50 meter. Waarschijnlijk slaat hij lek. Maar het ding zit volgestouwd met sensoren die enorme hoeveelheden gegevens verzamelen en er zijn datarecorders die kunnen worden geborgen."

Of de vlucht maandag meteen goed verloopt, is afwachten. Topman Musk heeft de verwachtingen alvast getemperd. "Maar van alles wat misgaat, kunnen ze leren."

Na de testfase zal Starship vlieguren moeten maken. Klompe: "Voordat dit systeem echt betrouwbaar vliegt, zijn we drie tot vier jaar verder. Dan heb je wel een systeem dat volledig herbruikbaar is. Dat gaat de kosten gigantisch drukken. Dan kun je een ongekende massa lanceren voor vijf tot tien miljoen dollar. Concurrenten vragen daar tientallen miljoenen meer voor."

Erik Laan, deskundige van ruimtevaartconsultant Eye on Orbit, heeft nog wel wat vraagtekens bij het verdienmodel dat SpaceX voor ogen heeft. "De raket zie ik het straks wel doen, maar dan komt de volgende fase. Starship heeft een enorme capaciteit. Is er wel genoeg lading voor? Je kunt niet zomaar zes satellieten bij elkaar stoppen die allemaal in een andere baan moeten komen."

Onweersbui

Hij is sceptisch over passagiersvluchten tussen grote steden. Het is in de praktijk vrijwel niet haalbaar, zegt Laan. "Alleen al de procedure om te tanken: als er een onweersbui in de buurt komt, moet hij uit veiligheidsoverwegingen worden leeggepompt. Dan zit je daar te wachten in die raket."

Voor het oorspronkelijke doel, namelijk vluchten naar de maan en uiteindelijk Mars, is het nieuwe ruimteschip wel geschikt, benadrukt Artemis Westenberg, die bemande Marsvluchten propageert met de organisatie Explore Mars. "Het zit aan de ultieme grens van wat wij als mensen menen te kunnen. En het is gevaarlijk. Ruimtevaart is niet hetzelfde als de bus pakken."

Volgens haar is het sturen van mensen naar Mars net zo ingewikkeld als de bouw van de piramides door de Egyptenaren. "Daarbij heb je die singlemindedness gewoon nodig. Musk wil per se naar Mars. Misschien haalt hij het nooit. Maar dan heeft hij toch laten zien dat je heel ver kan komen. Nu al."