Van 'de trekker naar Madrid', naar de eerste divisie: Groningen moet opnieuw beginnen
"En we gaan op de trekker naar Madrid!" Het geuzenlied van de supporters van FC Groningen klinkt al jarenlang steevast als de ploeg weer eens mag ruiken aan een Europees avontuur. Maar na een rampjaar van de bovenste plank zakt Groningen na 23 jaar af naar de eerste divisie.
De degradatie betekent tripjes naar onder meer Dordrecht, Oss en Helmond in plaats van op de trekker naar Madrid.
Hoe heeft het zo mis kunnen gaan voor groen-wit? En hoe nu verder? Clubiconen Ron Jans, Hans Nijland en Jan van Dijk spreken zich uit over het heden en verleden en de toekomst van de FC.
Vaste middenmoter
Als Groningen in 2000 promoveert naar de eredivisie, kan niemand bevroeden dat de club zich snel zal ontwikkelen tot een vaste middenmoter. Vooral vanaf het moment dat Ron Jans in 2002 de leiding krijgt als hoofdtrainer, gaat het crescendo met de club. Het Oosterpark wordt in 2006 verruild voor de Euroborg en in dat stadion ontluikt het talent van sterspelers als Luis Suárez en Dusan Tadic. Het levert FC Groningen naast sportieve successen ook miljoenen transfergeld op.
"Er was in die tijd rust in de club, er waren duidelijke en korte lijnen", vertelt Ron Jans. "Ik ben daar acht jaar trainer geweest en in die periode was Hans Nijland altijd de directeur, Henk Veldmate het hoofd scouting, Theo Huizinga de teammanager en zo kan ik nog wel meer namen noemen. Je moet één zijn bovenin en als dat het geval is, zie je dat vaak terug in de prestaties op het veld."
Ook na het vertrek van Jans blijft Groningen goed presteren. Hoogtepunt is het winnen van de KNVB-beker in 2015, de eerste echte prijs in de geschiedenis van de club. De prestaties in de competitie zijn stabiel en vrijwel ieder seizoen plaatst de 'Trots van het Noorden' zich voor de play-offs om Europees voetbal. En niet alleen sportief, ook in de leiding is er dus continuïteit, met algemeen directeur Hans Nijland als uithangbord.
"Wat er dit seizoen gebeurt, is in mijn optiek volledig onnodig. FC Groningen heeft een begroting van ver boven de 20 miljoen, dan hoor je bij de beste acht clubs te spelen. Als je dan een keer elfde of twaalfde wordt, dat kan gebeuren. Maar dit, redelijk kansloos eruit vliegen, dat is erg frustrerend en pijnlijk. Dit doet wel wat met je", vertelt Nijland.
Verval zichtbaar
Het verval is al zichtbaar in de laatste fase van vorig seizoen. De laatste zeven wedstrijden onder leiding van Danny Buijs worden allemaal verloren en de club eindigt als twaalfde. Met Frank Wormuth als nieuwe trainer hoopt Groningen een nieuwe weg in te slaan.
Het blijkt een mismatch. Wormuth voelt zich geen moment geaccepteerd, ligt in de clinch met stafleden, spelers en directie en moet na amper vijf maanden vertrekken. Sportief gaat het daarna onder leiding van Dennis van der Ree alleen nog maar minder.
Winnen doet Groningen nauwelijks en na de winterse transferperiode moet ook technisch directeur Mark-Jan Fledderus het veld ruimen na aanhoudende kritiek op zijn aan- en verkoopbeleid.
Supporters
Tot overmaat van ramp loopt het ook in het stadion uit de hand, als supporters het veld betreden tegen SC Cambuur en er tegen sc Heerenveen zelfs een klap wordt uitgedeeld door een toeschouwer aan linksback Jetro Willems.
Dieptepunt is de gestaakte wedstrijd tegen NEC, omdat een assistent-scheidsrechter wordt geraakt door een volle beker die door een supporter vanaf de tribune wordt gegooid. Het maakt het rampjaar voor Groningen compleet.
Volgens Jan van Dijk, de man die meer dan 500 wedstrijden speelde voor de club en daar zijn bijnaam 'mister FC Groningen' aan te danken heeft, is het verval jaren geleden al ingezet. "Er zijn te veel mensen met Groningen-DNA vertrokken. Dat is de kern van het probleem. Je hebt mensen nodig die weten hoe Groningers denken, die de hele stad en de provincie mee kunnen krijgen. Die mensen heb ik gemist en dat zit me dwars."
Nijland: "Er is gewoon ongelofelijk veel misgegaan. Dat onderkennen mijn opvolgers zelf ook. Het is niet 'samen' gegaan, het 'wij-gevoel' ontbrak. Groningen is altijd sterk geweest als volks- en familieclub. Iedereen is ondergeschikt aan het clubbelang. Directeur Wouter Gudde legt de vinger op de zere plek als hij zegt dat hij dat heeft gemist."
Kwaliteit op het veld
"Het doet gewoon pijn, het is een dramatisch seizoen", vult Jans aan. "Wij hebben begin februari nog tegen ze gespeeld. (1-1, red.) We hadden het hartstikke lastig en ik kreeg na die wedstrijd het gevoel dat er nieuwe energie in zat. Maar dat heeft nooit een vervolg gekregen. Het werd ook lastig omdat het een heel jong elftal was en er te weinig ervaring en leiding op het veld stond. Uiteindelijk is de kwaliteit op het veld het allerbelangrijkste."
Daarnaast is er volgens Nijland niet goed gehandeld na het vertrek van Wormuth. Daar is Van der Ree het slachtoffer van geworden, vindt Nijland. "Die begon al met zo'n enorme achterstand, omdat Groningen na het ontslag van Wormuth eerst drie of vier andere trainers heeft geprobeerd te halen. Van der Ree was niet de eerste kandidaat en dat weet hij zelf, maar de rest van de voetbalwereld ook. Ik snap dat hij is ingestapt, maar je kunt je afvragen of dat verstandig is geweest zo aan het begin van zijn trainerscarrière."
"Voor mij is vooral Fledderus door het ijs gezakt", oordeelt Van Dijk. "Gudde is een goede directeur en ik dicht hem belangrijke kwaliteiten toe, maar als je naar het voetbaltechnische beleid kijkt, dan is het allemaal niet goed gevallen. Met Wormuth niet en ook met Van der Ree niet. Naar mijn idee hebben ze te lang het vertrouwen gehad dat het nog wel goed zou komen."
'Accepteren en de voordelen ervan zien'
FC Groningen zal opnieuw moeten beginnen met bouwen. Het heeft met FC Twente (2019) en dit seizoen PEC Zwolle en Heracles Almelo recente voorbeelden van clubs die na één seizoen terugkeren in de eredivisie. "Maar ik ken meer verhalen van clubs die dat niet gelukt is", waarschuwt Nijland. "ADO Den Haag, Roda JC, NAC Breda... Dat zijn in potentie eredivisieclubs maar je ziet hoe moeilijk ze het hebben. Het is geen vanzelfsprekendheid dat je zomaar terugkomt."
Jans: "Niet lang voordat ik in 2002 begon als trainer bij Groningen, degradeerde de club ook. Je moet het accepteren en proberen de voordelen ervan te zien. Je moet bezuinigen en afscheid nemen van spelers. Dat geeft jeugdspelers kans om door te breken."
