Meer drugslabs in noorden en westen, veel branden en explosies
De politie heeft vorig jaar meer dan honderd drugslabs ontmanteld, iets meer dan het jaar ervoor. Het zuiden van Nederland blijft een belangrijke productieplaats voor synthetische drugs, maar steeds vaker duiken er labs op in het westen en noorden van het land.
"Er zijn criminele organisaties die ook daar locaties zoeken", constateert Willem Woelders, die bij de politie verantwoordelijk is voor drugsbestrijding. Hij ziet een verschuiving vanuit Limburg en Noord-Brabant naar andere delen van Nederland. "Ze kijken waar ze onopvallend hun gang kunnen gaan. Dat kan overal zijn."
In totaal ontmantelde de politie vorig jaar 105 drugslaboratoria, waar vooral amfetamine (speed), crystal meth en xtc werd gemaakt. Van de labs lagen er 11 in Friesland, Groningen en Drenthe en 22 in Noord- en Zuid-Holland.
De politie vond ook 17 cocaïnewasserijen, vooral in Zuid-Holland. In deze labs wordt cocaïne, die verstopt zit in bijvoorbeeld kleding, shampoo en steenkool, met chemicaliën er weer uit gefilterd. De politie vermoedt dat criminelen meer cocaïne op deze manier zijn gaan smokkelen, naast de 'ouderwetse' blokken verstopt tussen ladingen fruit.
Bekijk hier het aantal productielocaties van synthetische drugs per provincie:
NOS
NOS
NOS
Opvallend is volgens de politie het aantal branden en explosies in drugslabs. Veertien keer ging het vorig jaar mis. Zo viel er een dode toen in Haule in Friesland een drugslab ontplofte. Ook in Zaandam overleed iemand in een lab, terwijl in Kiel-Windeweer in Groningen een lichaam tussen drugsafval werd gevonden.
"Dit kan te maken hebben met onervarenheid van koks", zegt Woelders. "We hebben de afgelopen jaren een aantal grote criminele organisaties opgerold. Maar de handel gaat door, dus mogelijk worden nu minder ervaren mensen ingevlogen."
De branden en explosies maken volgens de politie duidelijk hoe groot de risico's zijn. "Het is buitengewoon gevaarlijk voor mensen die in de buurt van zo'n drugslab wonen of werken."
Langs het randje
In Oude Pekela woedde vorig jaar een grote brand in een drugslab in een woonwijk. Ook was er een reeks ontploffingen. "We zijn echt langs het randje gelopen", zegt burgemeester Kuin. "Als de explosies groter waren geweest of de brandweer later was geweest, hadden er doden kunnen vallen."
Ook in omringende dorpen werden vorig jaar labs opgerold, constateert Kuin. "We waren misschien een beetje naïef en dachten dat het hier niet gebeurt. Maar er staan veel panden leeg, dus mensen denken dat ze zich ook hier kunnen verschuilen."
Het opruimen van het lab in Oude Pekela kostte de gemeente zeven ton. Er moesten grote hoeveelheden chemicaliën worden weggehaald en de grond moest worden afgegraven en gesaneerd. "Zelfs het bluswater hebben we moeten afvoeren als chemisch afval."
Ondanks het gestegen aantal labs, wordt er veel minder drugsafval gevonden. Vorig jaar registreerde de politie 155 dumpingen van chemicaliën, bijna allemaal voor de productie van synthetische drugs. Dat is een kwart minder dan het jaar ervoor en het laagste aantal afvaldumpingen sinds 2014.
De politie denkt dat criminelen hun afval vaker achterlaten in de labs. Als ze uiteindelijk de benen nemen, blijft de verhuurder van de schuur of loods achter met de rommel.
Een andere mogelijkheid is volgens de politie dat het afval op nog onbekende en onopvallende manieren wordt geloosd, in plaats van in jerrycans en vaten die worden achterlaten op een verlaten landweggetje.
Ook het aantal opgerolde hennepplantages is verder gedaald. Vorig jaar waren dat er 1600. Vijf jaren geleden vond de politie nog bijna 4000 wietkwekerijen. De politie geeft minder prioriteit aan het opsporen en ruimen van hennepkwekerijen. Bovendien zijn ze volgens de politie beter verborgen en dus moeilijker te vinden, en komen er aanzienlijk minder tips over wietplantages binnen bij Meld Misdaad Anoniem.
