Beladen Kamerdebat over drie moorden: veiligheid kroongetuigen en advocaten moet beter

Als de overheid de strijd aan wil met de georganiseerde drugsmisdaad, dan moet de bescherming van kroongetuigen verbeteren. Want zonder kroongetuigen kunnen de leiders van misdaadorganisaties niet worden opgepakt en veroordeeld. Dat is de gedeelde conclusie van het kabinet en de Tweede Kamer.

Daar werd gedebatteerd over een grote zaak waar dit heel erg mislukte en de overheid faalde: de moorden op Peter R. de Vries, Derk Wiersum en Reduan, de broer van kroongetuige Nabil B.. Hij is de kroongetuige in het Marengo-proces tegen Ridouan Taghi, tegen wie levenslang is geëist. Taghi wordt in verband gebracht met de moorden.

De Kamerleden noemden het een beladen debat. "Onschuldige mensen zijn vermoord. Dat is een aanslag op onze rechtsstaat", verwoordde CDA-Kamerlid Kuik het. Als de hoeders van de rechtsstaat, zoals journalisten, advocaten, politici en rechters kunnen worden vermoord door de georganiseerde criminaliteit, wie wil deze rollen dan nog vervullen?, vroeg zij de minister.

Bewaken en beveiligen

Minister Yesilgöz verzekerde de Kamer dat zij hard werkt aan het verbeteren van het hele stelsel van bewaken en beveiligen. Daarvoor is extra geld uitgetrokken, onder meer voor extra politiemensen, auto's, apparatuur en dergelijke. Ook maakt zij nieuwe werkafspraken met alle betrokken organisaties.

De verantwoordelijkheid voor de beveiliging van ernstig bedreigde hoeders van de rechtsstaat wordt weggehaald bij het overbelaste samenwerkingsverband van OM, politie, inlichtingendiensten en gemeenten. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) neemt de coördinatie over. Die organisatie gaat nu al over de beveiliging van de leden van het Koninklijk Huis en bewindspersonen.

Het OM blijft verantwoordelijk voor de bescherming van kroongetuigen en hun gezin. Dit wel in overleg met de NCTV. Voor de andere familieleden van kroongetuigen wordt per geval bekeken wat nodig is.

In het debat werd ook gesproken over het bericht dat het OM per ongeluk een geheim adres van een andere kroongetuige heeft gedeeld met de verdachte waar hij tegen getuigde. Het OM zei dat dat geen veiligheidsrisico's had opgeleverd omdat deze persoon al langere tijd niet meer op het adres verbleef. De advocaat van de kroongetuige, Peter Schouten, is het daar niet mee eens en noemt het een blunder.

De "vergoelijkende" reactie van het OM werd door veel Kamerleden afgekeurd. SGP-Kamerlid Bisschop sprak van een "ingevreten foutencultuur". PVV-Kamerlid Helder: "Als je dit soort checks al niet maakt, hoe kun je dan verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van mensen?"

Yesilgöz gaf toe dat het OM het adres geheim had moeten houden en dat het OM ook "wat handiger had moeten communiceren". Maar zij houdt vertrouwen in "deze mensen die supergemotiveerd zijn".

Kijk hier de voorgeschiedenis van het Marengoproces terug, met als hoofdverdachte Ridouan Taghi:

VVD-Kamerlid Ulysse Ellian, die zwaar wordt beveiligd in verband met ernstige bedreigingen, woonde het debat bij. Hij is justitiewoordvoerder van zijn partij maar voerde niet het woord. Dat deed zijn collega Michon.

Advocaten Peter Schouten en Onno de Jong volgden het debat vanaf de publieke tribune. Zij zijn de voormalige advocaten van kroongetuigen Nabil B.. Eerder haalden zij fel uit naar het OM, dat volgens hen nog veel te leren heeft als het vaker kroongetuigen wil inzetten. Schouten sprak van een "giftige cocktail van naïviteit, incompetentie en arrogantie" bij het OM.

Ook Pieter-Jaap Aalbersberg, sinds 1 februari 2019 de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, was bij het debat aanwezig:

Yesilgöz is na de excuses van de overheid in gesprek met de nabestaanden. Wat zij daar bespreekt en of die gesprekken bijvoorbeeld gaan over schadevergoeding wilde zij in het debat niet zeggen. "Dat is vertrouwelijk en niet aan mij om te delen."

Een motie van wantrouwen van Denk en Groep Van Haga zal verder geen steun krijgen omdat de andere partijen het wegsturen van de minister geen oplossing vinden. Er wordt over twee weken over gestemd.

Voor de huidige kroongetuigen wordt er op korte termijn een actieplan geschreven, want zij kunnen niet wachten op de hele stelselherziening.