Ferdinand en Florine: het verhaal achter de zeeleeuwen van de Waalse Pijl

• Arthur Huizinga

  redacteur NOS Sport

Als Tadej Pogacar zijn duivels ontbindt op de Muur van Hoei klimt Ferdinand vast op de kant. De snorharen op zijn snuit verraden zijn opwinding. Hij weet wat komen gaat. De mooiste dertig seconden van het jaar.

Ferdinand is de tien jaar oude zeeleeuw van Parc Mont Mosan, een klein amusementspark op tien stappen van de finish van de Waalse Pijl.

Wielervolgers kennen het recept: kort na de finish zwenkt de helikopter van de Waalse omroep RTBF naar het zeeleeuwenbassin. We zien ze spelen met een gigantische opblaasbal. Ze springen uit het water op de kant en zwaaien naar de camera.

Traditie

De zeeleeuwen horen bij de Waalse Pijl als de zeven kapelletjes op de Chemin de la Chapelle en melkzuur dat uit de oren spat. "Vroeger deelde ik nog weleens een flesje wijn uit aan de regisseur, maar dat hoeft allang niet meer", vertelt Jean-Marc Vanberg, oprichter en eigenaar van de dierentuin.

"Het is traditie geworden dat we een show opvoeren."

De apotheose van de Waalse Pijl wordt uitgevochten op misschien wel een van de eigenaardigste plekjes in het wielrennen.

Kijkers zien vooral renners zwoegen op het slechte asfalt met stijgingspercentages van 19 procent en hoger. De finishlijn is getrokken naast de Notre Dame de la Sarte, waar de bedevaartstocht langs de zeven kapelletjes eindigt.

Wie aan de andere kant de heuvel afdaalt, heeft in de bocht van de lokale begraafplaats een schitterend uitzicht op de kerncentrale van Tihange. Hoei is een stad met vele gezichten en niet allemaal even fraai.

Inzoomen na de finish

Niet gek dat de regisseur liever inzoomt op het kleine amusementspark vlak na de finish. En dan vooral de zeeleeuwen. Vier zeeleeuwen heeft het park, die verzorgd en getraind worden door trainster Olivia de Meeûs.

De geboren Huttoise (zo worden inwoners van Hoei genoemd) vertelt vol liefde over de dieren. "Ferdinand (10 jaar) geniet het meeste van de shows die hij mag opvoeren. De speelse Florine (9 jaar) doet ook graag haar duit in het zakje, Baba (afkorting van Baptiste, 19 jaar) en Lola (23 jaar) kijken wat meer de kat uit de boom."

Al elf jaar lang begint haar werkdag om negen uur 's ochtends. "Dan loop ik langs alle dieren en wens ze goedemorgen. Daarna maken we de verblijven schoon en geven we ze natuurlijk eten. En 's middags doen we twee shows voor het publiek."

Voorlopig zijn de shows alleen in het weekend. Twee weken geleden opende het park zijn poorten voor publiek. De eerste doordeweekse show van het jaar is altijd na afloop van de Waalse Pijl, speciaal voor de kijkers op tv.

Dolfinarium

Trainster Célina leert het vak van Olivia, die zelf het vak leerde van Jean-Marc Vanberg, de man met wie alles begon. We vinden de 61-jarige directeur in het cafetaria van het park, waar grote schermen zijn opgesteld om de koers te volgen.

Niet dat Vanberg daar veel oog voor heeft: 's ochtends rent hij al rond in zijn zwarte leren jasje met een biertje in de hand. Handje hier, schouderklopje daar. "Het is een feestdag. Wil je wat van me drinken?"

Met plezier vertelt hij het opmerkelijke verhaal over het ontstaan van zijn park. "Ik was een jaar of veertien en kwam vaak met mijn hond, een Mechelse herder, naar een café hier in de buurt om op de flipperkast te spelen. Op een dag sprak een Hollander me aan: ze wilden een dolfinarium beginnen op de Muur van Hoei. 'Jij houdt van dieren, want ik zie je hier altijd met je hond', zei hij. 'Zou je niet met onze zeeleeuwen willen werken?'. Zo is het begonnen."

De 'Hollander' bleek een afgevaardigde van Dolfinarium Harderwijk. En dus was het logisch dat Vanberg in Harderwijk in de leer ging. "Ze hadden toen nog een orka, Gudrun. Maar ook daar was het toen veel kleiner dan het nu is."

Aan het begin van de jaren 80 zat het mini-dolfinarium op het plateau van de Sarte, zoals de top van de Muur van Hoei eigenlijk heet, in zwaar weer. De Nederlandse investeerders stapten eruit, maar Jean-Marc maakte een doorstart. "Met hulp van investeerders uit Liechtenstein kon ik in 1985 het park overnemen. Een jaar later zijn we opengegaan, met drie zeeleeuwen en twee dolfijnen."

De beste reclame

Toevallig was 1985 ook het eerste jaar dat de finish van de Waalse Pijl getrokken was op de top van de Muur van Hoei. Vraag het Joop Zoetemelk, die in 1976 zelfs de weg kwijtraakte in finishplaats Verviers, maar toch zegevierde.

Voor Vanberg en zijn zeeleeuwen was de komst van de finish voor de poort van zijn dierentuin een zegen. "Het is de beste reclame die je kunt bedenken."

Veel renners heeft Vanberg nog niet mogen ontvangen in zijn park. Voor de zeeleeuwen hebben zij geen oog, zoals de zeeleeuwen (net als de stokstaartjes en de kangoeroes trouwens) niet warm of koud worden als het peloton langs schiet.

Maar vandaag zien we toch een grote naam rondslenteren, met zijn zoontje. Of de Noorse reus Thor Hushovd, oud-wereldkampioen en winnaar van talloze Tour de France-ritten, ooit de Muur van Hoei heeft bedwongen valt te betwijfelen. In ieder geval niet voor zijn plezier.

"Doet Van der Poel eigenlijk mee?", vraagt Vanberg tussen neus en lippen door. "Nee? Jammer. Ik vind het mooi om hem te zien rijden. Maar Van Aert is mijn favoriet", zegt hij er snel bij.

Voor de finish van de vrouwenkoers spoedt Vanberg zich naar de finish. Maar ook de grote man van de berg van Hoei moet achteraan aansluiten. Winnares Demi Vollering ziet hij pas als ze op het podium staat.

Moment van de waarheid

Een paar uur later, rond 16.15 uur, stijgt de opwinding in het zeeleeuwenbassin. Pogacar en de anderen zijn begonnen aan de laatste beklimming van de Muur.

Olivia en Célia staan klaar met gekleurde ballen en een emmer met beloningsvisjes. De vier zeeleeuwen trappelen van ongeduld, maar ze moeten wachten tot het seintje wordt gegeven van een jongen die in een kantoortje achter een tv-scherm zit. "Waar zijn ze? Hoe lang nog? Je geeft wel een teken, hè?"

Wie er wint doet niet terzake. Het aanzwellen van het helikoptergeluid wel. Als de helikopter boven het bassin postvat, gooien de zeeleeuwen alles uit de kast. Maar voor Olivia en Célia kunnen zwaaien naar de camera, is de helikopter alweer doorgevlogen.

"Was dat het?", vraagt Célina verbaasd. "Zijn we wel in beeld geweest?"

Heel even maar, is het antwoord. Ook Olivia oogt teleurgesteld, maar haalt dan haar schouders op. "Voor ons is het elke dag show."