Spaanse premier Sánchez zegt sorry voor negatieve gevolgen verkrachtingswet
De Spaanse premier Sánchez heeft dit weekend excuses aangeboden aan slachtoffers van verkrachting. Aanleiding daarvoor zijn de onbedoelde, maar schadelijke gevolgen van nieuwe wetgeving.
Vorig jaar zomer nam het parlement een wet aan die het mogelijk maakt om elke vorm van seks zonder expliciete toestemming voortaan te vervolgen als verkrachting. Maar tegelijk daarmee werd de minimumstraf voor verkrachting verlaagd. Het gevolg is dat al veroordeelde verkrachters, door een beroep te doen op de nieuwe wet, sneller vrij kunnen komen.
"Ik denk dat niemand wil dat daders van seksueel geweld van deze nieuwe wet profijt trekken", zei Sánchez tegen de Spaanse krant El Correo. De premier spreekt van een maas in de wet die snel moet worden gedicht.
Sinds de wet van kracht is, zijn 104 mensen eerder vrijgekomen en van nog eens 978 veroordeelden is de straf verkort.
Alleen ja is ja
Een belangrijke aanzet tot de nieuwe verkrachtingswet was een geruchtmakende verkrachting die bekendstaat als de 'Wolfpack'-zaak. Tijdens het populaire stierenrennen-festival in Pamplona werd in 2016 een vrouw van 18 verkracht door een groep van vijf mannen. Ze filmden hun daden en schepten daarover op in een onderlinge appgroep genaamd 'De Wolvenroedel'.
Een rechtbank oordeelde in eerste instantie dat hier sprake was van seksueel misbruik en niet verkrachting, omdat de vrouw zich niet tegen de mannen zou hebben verzet. Op de beelden is te zien dat de vrouw bewusteloos is. Van expliciete instemming was geen sprake geweest.
De uitspraak mobiliseerde destijds de vrouwenrechtenbeweging, die aandrong op wetgeving die vrouwen beter tegen misbruik beschermt. De mannen die de vrouw verkrachtten, zijn later, in hoger beroep, alsnog voor verkrachting veroordeeld.
Mede door deze zaak nam het Spaanse parlement de wet aan die elke vorm van seks zonder uitdrukkelijke instemming strafbaar stelt.
Aanvankelijk blij
Slachtoffers van verkrachting waren in eerste instantie blij met de nieuwe wet. Maar al snel bleek dat die gunstig kan uitpakken voor al veroordeelde verkrachters.
Dat komt doordat de nieuwe wet geen onderscheid meer maakt tussen seksueel misbruik met geweld en seksueel misbruik zonder geweld. Voortaan zijn alle vormen van seks waarmee iemand niet expliciet heeft ingestemd strafbaar.
Tegelijk daarmee is de minimumstraf voor verkrachting verlaagd. En daar zit hem de pijn.
In het Spaanse rechtssysteem is het mogelijk om een vonnis te herzien als de minimumstraf na nieuwe wetgeving lager is dan voorheen. Dat betekent dat veroordeelde verkrachters met terugwerkende kracht eventueel voor strafvermindering in aanmerking komen.
'Probleem ligt bij rechters'
Volgens de Spaanse minister van Gelijkheid, Irene Montero, is het probleem niet de wet zelf maar de manier waarop die wordt toegepast. Volgens haar misbruiken rechters de 'Solo Si Es Si'-wet om straffen van verkrachters te verlagen. Ze beschuldigt hen van 'machismo' en stelt voor om rechters op een 'gender sensitiviteitscursus' te sturen.
Ángeles Carmona, lid van de algemene raad van de rechterlijke macht in Spanje, ziet daar niets in, zei ze tegen de Britse krant The Guardian "Het systeem is niet seksistisch, de rechters passen de wet toe volgens de regels." Ze wijst erop dat minister Montero voor invoering al was gewaarschuwd voor de ongewenste gevolgen.
