OVV: overheid te passief bij bescherming bewoners tegen vervuilende industrie

Burgers moeten beter worden beschermd tegen de schadelijke uitstoot van industriële bedrijven. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) concludeert in een rapport dat dat mogelijk en zelfs noodzakelijk is.

Omwonenden klaagden de afgelopen jaren meerdere keren over staalbedrijf Tata Steel in IJmuiden, chemisch bedrijf Chemours in Dordrecht en Asfalt Productie Nijmegen. Omdat ze naar eigen zeggen geen gehoor kregen bij lokale overheden of bedrijven zelf, begon de OVV een onderzoek naar deze drie bedrijven.

Volgens de OVV vervallen bedrijven en overheden bij klachten vaak in procedurele antwoorden als "het bedrijf voldoet aan de vergunning". Provincies, gemeenten en toezichthoudende omgevingsdiensten hebben te weinig kennis en capaciteit in huis om burgers goed bij te staan, stelt de raad. Daardoor weten ze zich vaak geen raad als omwonenden aan de bel trekken.

"Door een gebrek aan kennis, capaciteit en gevoel van urgentie reageert de overheid vaak reactief. Zo kan schadelijke uitstoot lang voortduren", schrijft de OVV.

Bedrijven doen het minimale

Daarnaast doen de drie bedrijven weinig méér dan wettelijk verplicht is om de schadelijke uitstoot te verminderen. Zo wordt er weinig actief onderzoek gedaan naar die uitstoot en de gezondheidseffecten daarvan. Pas als omwonenden blijven klagen, komen bedrijven in actie. De OVV roept Tata, Chemours en Asfalt Productie Nijmegen op pro-actiever te zijn op dat gebied.

Volgens de OVV zouden de bedrijven ook meer opening van zaken moeten geven over de gevolgen van hun uitstoot voor de gezondheid van omwonenden.

De raad vindt dat alle betrokken partijen de blootstelling aan schadelijke stoffen voortaan in een vroeg stadium in kaart moeten brengen. "Dat is extra belangrijk bij stoffen die niet natuurlijk afbreken in de omgeving, want die blootstelling kan lang duren." Daarom zou er systematisch moeten worden onderzocht wat de gezondheidsrisico's zijn.

De OVV stelt dat staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat lokale overheden moet helpen door te zorgen voor meer "kennis, capaciteit en uitvoerbare, eenduidige wetgeving."

Omwonenden pessimistisch

Omwonenden van de asfaltfabriek in Nijmegen geloven niet dat het rapport veel voor ze gaat veranderen, meldt Omroep Gelderland. "Er zijn inmiddels vele conclusies van vele commissies die niet mals zijn", zegt Jan de Kanter van Vereniging Dorpsbelang Hees. Die vereniging was lange tijd de aanvoerder van de acties tegen de asfaltcentrale. Hij verwacht dat er, net als in de afgelopen tien jaar, nog meer rapporten zullen volgen en dat er uiteindelijk niets verandert.

Milieudeskundige Cor Coenrady zegt dat bewonersgroepen onvoldoende mogelijkheden hebben om tegenwicht te bieden aan de overheid en het bedrijfsleven. "Een inwoner van Gelderland die op een gegeven moment naar de rechter moet, die moet dus én een dure advocaat nemen én een deskundige. Dat kost heel veel geld."

De overheid en het bedrijfsleven hebben wel beschikking tot die middelen en daardoor trekt de burger volgens Coenrady altijd aan het kortste eind.