Gewelddadige ramadan op Tempelberg: drie vragen over de invallen bij Al-Aqsa

Al twee nachten op rij is het onrustig op de Tempelberg in Jeruzalem. Bij de Al-Aqsamoskee botste de Israëlische politie afgelopen nacht opnieuw met Palestijnse moslims. Meerdere Palestijnen raakten gewond bij Israëlische invallen in de moskee. Israël noemde de inval noodzakelijk omdat "gemaskerde relschoppers" zich in de moskee zouden hebben opgesloten.

De afgelopen paar jaar is er geen ramadan geweest zonder geweld op de voor moslims heiligste plek in Jeruzalem. Drie vragen over dit geweld.

Wat is de oorsprong van de spanningen?

Het gebied waar de Al-Aqsamoskee staat, boven op de Tempelberg, is sinds 1967 in handen van Israël. Toen veroverde het Israëlische leger Oost-Jeruzalem, tegelijk met een deel van de Westelijke Jordaanoever. Israël beschouwt het deel van Oost-Jeruzalem als onderdeel van Israël, ook al ziet het grootste deel van de wereld dat niet zo.

Rond de Al-Aqsamoskee geldt sindsdien een aantal afspraken. De plek is namelijk voor zowel moslims als joden een heilige plek. Een van de afspraken is dat alleen moslims mogen bidden op de Tempelberg. Niet-moslims mogen de plek wel bezoeken op specifieke tijden. Palestijnen die in bezet gebied wonen kunnen de moskee niet betreden zonder langs Israëlische checkpoints te gaan voor controles. Ook waren er periodes dat het verboden was voor mannen tussen de 12 en 40 om de moskee te betreden.

Voor een groot deel van de joodse gemeenschap is er te leven met de afspraken. Maar een joodse minderheid probeert te bidden op de Tempelberg en wil er zelfs een nieuwe tempel bouwen. Een kleine radicale groep joden wil ook dieren offeren op de Tempelberg. Dat is dan ook waar veel Palestijnen bang voor zijn: dat ook de Tempelberg door Israël wordt vrijgesteld voor joodse gelovigen. En dat de regels die al zo lang gelden rond de moskee zullen veranderen: dat niet-moslims er ook mogen bidden of rituelen mogen uitvoeren.

Beelden van ongeregeldheden rond de Al-Aqsamoskee in de afgelopen paar jaar:

Vanwege strenge gebiedsregels voor moslims en de angst voor overname van het gebied, is er altijd spanning rond de berg geweest. In 2014 kwam die spanning echter op tot een hoogtepunt. Toen viel de Israëlische politie de moskee voor het eerst binnen, nadat er geweld was uitgebroken toen autoriteiten niet-moslims de Tempelberg lieten bezoeken buiten de toegestane tijdstippen.

Sindsdien valt de politie vaker binnen bij de Al-Aqsamoskee. In 2021 raakten honderden Palestijnen gewond bij invallen tijdens de ramadan. Verklaring van Israël was toen dat het "een kwestie van orde en gezag" was omdat volgens hen Palestijnse jongeren met stenen gooiden naar Israeliërs. Toen er vorig jaar geruchten waren dat joodse gelovigen lammeren wilden offeren op de Tempelberg, blokkeerden Palestijnen het terrein van de moskee. Israëlische ordetroepen vielen toen binnen en er braken gevechten uit. De politie schoot met traangas en flitsgranaten, waardoor bijna 200 Palestijnen verwondingen opliepen.

Over de inval van gisteren zegt de Israëlische politie tegen Al Jazeera dat agenten "mensen vreedzaam wilden wegsturen, maar toen dat niet gebeurde ze de Al-Aqsamoskee binnenvielen". Volgens Palestijnse autoriteiten viel de politie onterecht binnen en moet dat worden veroordeeld als een misdadige actie.

Waarom specifiek in de ramadan?

Tijdens de ramadan is het altijd extra druk in de Al-Aqsamoskee omdat meer Palestijnen dan normaal er gaan bidden en soms zelfs de nacht doorbrengen. Tegelijkertijd zet Israël extra ordetroepen in. Het land zegt daarmee ongeregeldheden te willen voorkomen. Maar regelmatig loopt het tussen die ordetroepen en Palestijnen dus uit op geweld. Daar komt bij dat ramadan dit keer, net als vorig jaar, in dezelfde periode valt als het joodse Pesach.

Hoe worden de invallen ervaren?

Niet alleen bij Palestijnen, maar bij moslims over de hele wereld wordt verontwaardiging gevoeld. In Turkije gingen demonstranten de straat op bij de Fatih Moskee in Istanbul om steun te betuigen voor de Palestijnen.

Volgens de nieuwswebsite The Times of Israel zijn er bij de moskee 350 mensen aangehouden. De Israëlische politie meldt dat een agent gewond is geraakt aan zijn been. Palestijnse autoriteiten melden ruim 400 arrestanten en zeggen dat tientallen mensen gewond zijn geraakt, schrijft Al Jazeera.

Op beelden is te zien hoe de politie rubberkogels afvuurt op de Palestijnen in de moskee: