Eenzaam in de NAVO-wachtkamer groeit de Zweedse frustratie

• Tjade Michels

Lang hoopte Zweden tegelijk met zijn trouwe bondgenoot Finland de NAVO in te gaan. Nu blijft het land alleen achter in de wachtkamer. Het lot van Zweden ligt in handen van buitenlandse leiders die neerkijken op de Zweedse mensenrechtenidealen en de toetreding vooralsnog blokkeren.

Er zijn maar weinig Zweden die het Finland kwalijk nemen dat het nu in z'n eentje lid wordt van de NAVO. Er is bewondering voor de rust en eenheid die Finland bleef uitstralen tijdens het NAVO-toetredingsproces. De oosterbuur liet de afgelopen maanden een mooi staaltje realpolitik zien.

"De Zweedse zaak is de onze", herhaalde de Finse president Niinistö keer op keer, "dus lopen we hand in hand". Toch wordt vandaag alleen de Finse vlag gehesen op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel.

Mikpunt van kritiek

Het is ronduit pijnlijk voor Zweden dat het nu in z'n eentje is overgeleverd aan de grillen van de Turkse president Erdogan. Jarenlang stonden de Zweden vooraan om hem te bekritiseren over mensenrechtenschendingen. En ook de rechts-populistische Hongaarse premier Orbán werd ongevraagd getrakteerd op Zweedse lessen over democratie.

De rollen zijn inmiddels omgedraaid, Zweden is de kop van Jut. Turkije is woedend over de Zweedse gastvrijheid voor radicale Koerden, voor anti-Turkse satire, een opgeknoopte Erdogan-pop en een brandende koran voor de Turkse ambassade. Dit alles is Ankara een doorn in het oog.

In Hongarije gebruikt ook Orbán zijn veto en klaagt daarbij vol wrok over een jarenlange ´vijandige´ Zweedse houding.

'Niet kruipen voor Erdogan'

Van links tot rechts waren de Zweden het er vorig jaar, toen de Turkse weerstand de kop opstak, over eens: kruipen voor Erdogan, dat nooit. Toch krijgt de nieuwe regering van premier Kristersson precies dat verwijt. NAVO-voorstanders vliegen elkaar al maanden openlijk in de haren.

Critici vallen over de unieke uitlevering van een Koerdische asielzoeker die in Turkije verdacht wordt van banden met de terreurbeweging PKK. Verder werd het verbranden van de koran met een beroep op de nationale veiligheid opeens verboden, hoewel de rechter dat politiebesluit vandaag weer heeft teruggedraaid.

Zweedse tegenstanders van de toetreding claimen intussen hun gelijk: zie je wel dat idealen helemaal niet samengaan met de cynische machtspolitiek van de NAVO.

Onzekerheid

Na de koranverbranding voor de Turkse ambassade in februari waren Zweedse websites wekenlang het doelwit van cyberaanvallen. Volgens onderzoek van cybersecuritybedrijf Truesec ging het deels om een false flag-operatie van Russische hackers.

Hoe langer de onzekerheid over toetreding duurt, hoe meer buitenlandse beïnvloeding, is de vrees in Stockholm. Als enige land in Noord-Europa buiten de NAVO blijven is volgens het leger op de lange termijn geen optie meer.

Doe zoals de Finnen

De regering blijft hopen op een snelle toetreding. Voor het bondgenootschap is het een militaire nachtmerrie om zonder Zweden de ruim 1300 kilometer lange Fins-Russische grens te moeten verdedigen. Dat zet de NAVO-leden Turkije en Hongarije onder druk.

Een meerderheid van de bevolking blijft ondanks alles het NAVO-lidmaatschap steunen. Er is een brede oproep om daarbij net als de Finnen vanaf nu ´ijs in de maag te hebben´. Zweden moet met andere woorden het hoofd koel houden en zich aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid.