Zweden willen NAVO-lidmaatschap, maar geen inmenging Erdogan
Wat voor Finland en Zweden een snelle toetreding tot de NAVO had moeten zijn, is in korte tijd volledig ontspoord. Terwijl Turkije zijn eisenlijst blijft aanvullen en de uitlevering eist van mensen die het land beschuldigt van terreur, groeit in Zweden het ongemak. En dat leidt tot verschillende protestacties.
Na het ophangen van een Erdogan-paspop en het verbranden van een koran in Stockholm, lijkt toetreding tot het militair bondgenootschap voor Zweden in ieder geval tot aan de Turkse verkiezingen in mei een illusie. Alle NAVO-lidstaten, inclusief Turkije, moeten namelijk akkoord gaan.
De Zweedse regering veroordeelde de acties, maar onder de Zweedse bevolking schuurt die pragmatische houding tegenover Turkije: "Het kan toch niet zo zijn dat Erdogan zijn visie over vrijheid van meningsuiting aan de Zweden oplegt", aldus hoofdredactrice Helena Giertta van het Zweedse vakblad De Journalist.
Erdogan-cartoon
Het blad heeft ervaring met het publiceren van kritische spotprenten, zoals de cartoons van Charlie Hebdo (2015) en de 'Mohammed-spotprent' van de Zweedse kunstenaar Lars Vilks (2007), die in 2015 aan een terreuraanslag ontsnapte.
Deze week publiceerde De Journalist ook de winnende cartoon van de wedstrijd die het linkse tijdschrift Flamman eerder had uitgeschreven, voor de beste satirische tekening van Erdogan. De winnende spotprent is een parafrase op het beroemde schilderij Saturnus verslindt zijn zoon, van de Spaanse schilder Goya. Alleen is de Griekse god vervangen door de Turkse president, die in plaats van zijn zoon een Koerdische strijder verslindt, die zich aan Erdogans snor probeert vast te houden.
De redactie van De Journalist was het er snel over eens dat de winnende spotprent ook in het vakblad thuishoort. De veiligheidsmaatregelen in het gebouw van het blad zijn wel aangescherpt. Giertta is eerder bedreigd en met de huidige Erdogan-cartoon kwamen er nog wat voorzorgsmaatregelen bij. Giertta: "Je hebt al gemerkt: het is best moeilijk om binnen te komen."
Boos
Dat de Zweedse regering zich verzoenend blijft opstellen naar Erdogan, leidt ook op straat tot frustratie. "De Zweedse regering heeft een laffe houding", zegt de 59-jarige Annika Forsmark. "Ik wil dat Zweden lid wordt van de NAVO, maar dit gaat veel te ver. Turkije heeft al ja gezegd tegen Zweden en komt achteraf met bezwaren."
Forsmark vindt het verbranden van een koran afgelopen weekend door de Zweeds-Deense rechtsextremist Rasmus Paludan weerzinwekkend, maar ze vindt niet dat Turkije een verbod kan afdwingen. "Erdogan is tegen ons belerend over democratie. Dat maakt mensen hier echt boos."
Forsmark vertrouwt erop dat het uiteindelijk wel goedkomt met het Zweedse NAVO-lidmaatschap, na de Turkse verkiezingen in mei: "En zo niet, dan kunnen we daar in Zweden toch niets aan doen."
Gouden tijden voor satire
Om de ergernis een plek te geven, wordt de Turkse president in Zweden met regelmaat bespot. Iets wat gevoelig ligt voor Erdogan, die eerder een diplomatiek conflict uitvocht over satire in Duitsland en Frankrijk waarvan hij het mikpunt was.
Het betekent gouden tijden voor satireprogramma's in Zweden. Het tv-programma Svenska Nyheter, oftewel Zweeds Nieuws, maakte eind vorig jaar een hele uitzending met de titel 'Veto-Turk'.
De Nordstream-gaspijplijnen in de Oostzee waren net opgeblazen en Svenska Nyheter toonde een foto van Erdogan in een rode zwembroek. De gasbellen in Nordstream werden veroorzaakt door de Turkse president die te veel kebab had gegeten, aldus de uitleg van de presentator. Waarna een Koerdisch-Zweedse komediant het overnam en een foto toonde van de Turkse president in ondergoed op handen en voeten, waarbij de vergelijking met een Sultan-bed van Ikea werd gemaakt.
'Spectaculaire acties'
Ook het Zweedse Rojava-comité, een netwerk dat actievoert voor Koerdische strijders in Syrië en Turkije, plant nieuwe protestacties. Het netwerk organiseerde het protest met de Erdogan-paspop die voor het stadhuis in Stockholm op z'n kop aan een lantaarnpaal werd opgehangen.
"Een geslaagde actie", aldus Tomas Pettersson, een 43-jarige geschiedkundige en vrachtwagenchauffeur, die de webshop van het Rojava-comité beheert. "We plannen nieuwe spectaculaire acties."
Met de nieuwe Zweedse terreurwet, die na jarenlange voorbereiding binnenkort wordt aangenomen, wordt steun aan terreurorganisaties in de vorm van geldinzameling verboden. De Koerdische PKK geldt in Zweden, net als elders, als terreurbeweging.
Dat heeft gevolgen voor de verkoop van merchandise die Tomas Pettersson beheert, zoals PKK-vlaggen en T-shirts. De bankrekening van de webshop wordt volgende week door de autoriteiten gesloten. Pettersson denkt dat hij inmiddels wel bekend is bij de Zweedse veiligheidsdienst: "Anders zouden ze hun werk niet goed doen."
