Rapport legt 'systeem van massageweld' in gevangenissen Noord-Korea bloot

• Annabel van Gestel

Martelingen, onwettige executies, gedwongen abortussen en uithongering: een rapport over de omstandigheden in Noord-Koreaanse gevangenissen brengt ernstige mensenrechtenschendingen aan het licht. Tien jaar nadat de Verenigde Naties een commissie hadden ingesteld om dit soort misstanden in het land te onderzoeken, lijkt er weinig te zijn verbeterd, zo concludeert het rapport.

Onderzoekers van non-profitorganisatie Korea Future, gericht op mensenrechten in het geïsoleerde Oost-Aziatische land, spraken met honderden ex-gevangenen, getuigen en voormalige gevangenismedewerkers die het land zijn ontvlucht. Ook bestudeerden ze officiële gevangenisdocumenten en satellietbeelden om een gedetailleerd beeld te krijgen van het leven in Noord-Koreaanse gevangenissen.

De resultaten zijn schrikbarend. In het rapport worden enkele zaken uitgelicht van gevangenen die de grens probeerden over te steken naar China of Zuid-Korea, een misdaad in Noord-Korea. Een zwangere vrouw van in de dertig werd in China bijvoorbeeld gearresteerd en toen ze zeven of acht maanden zwanger was, onderging ze een gedwongen abortus. In het rapport staan 56 gevallen van gedwongen abortus.

Uithongeren

Een andere veelgebruikte vorm van marteling is uithongering, blijkt uit het rapport. Een man van in de veertig kreeg gedurende zijn straf van zeven jaar en negen maanden dagelijks slechts 80 gram voedsel, vergelijkbaar met het gewicht van een kleine appel. De man at kakkerlakken en kleine knaagdieren om meer voedingsstoffen binnen te krijgen. De onderzoekers registreerden 987 voorbeelden van uithongering in hun rapport.

Op basis van de verzamelde data zegt Korea Future dat martelingen en mishandelingen in het 'normale' strafstelsel van Noord-Korea nog omvangrijker zijn dan in de bekendere kampen met politieke gevangenen. In totaal zegt de organisatie meer dan duizend voorbeelden van marteling te hebben geregistreerd, naast honderden voorbeelden van verkrachting en ander seksueel geweld.

Het doel van het Noord-Koreaanse strafsysteem is om mensen die zich niet volgens de regels van de autoriteiten gedragen te isoleren van de maatschappij, zoals voorgeschreven door de hoogste leider Kim Jong Un, zo staat in het rapport.

Onderzoekscommissie VN

De bevindingen komen naar buiten in de week dat het tien jaar geleden is dat de VN een speciale onderzoekscommissie aanstelde om mensenrechtenschendingen in Noord-Korea te onderzoeken.

Die commissie concludeerde in 2014 dat de Noord-Koreaanse regering systematisch mensenrechten schond, waaronder de vrijheid van meningsuiting en godsdienst, bewegingsvrijheid en toegang tot voedsel. Daarnaast maakten de autoriteiten zich volgens de VN schuldig aan discriminatie.

'VN-Veiligheidsraad kan weinig tegen Noord-Korea beginnen'

Noord-Korea-deskundige Casper van der Veen zegt dat er tien jaar geleden veel aandacht was voor de bevindingen van de VN-commissie, maar dat die niet hebben geleid tot concrete veranderingen.

"De VN-Veiligheidsraad kan weinig tegen Noord-Korea beginnen omdat China en Rusland er andere ideeën op nahouden wat betreft mensenrechtenschendingen." Die twee landen zijn permanente leden van de Veiligheidsraad, waardoor de VN weinig slagkracht heeft als het gaat om sancties, aldus Van der Veen.

"De VN hebben eerder wel sancties opgelegd vanwege het kernwapenprogramma van Noord-Korea, maar nooit vanwege mensenrechtenschendingen. Je ziet dat Noord-Korea zich ondanks die sancties toch staande weet te houden en dit soort vreselijke dingen kan blijven doen."

Van der Veen bezocht het kantoor van Korea Future vorig jaar en zegt dat de onderzoekers lang aan dit rapport hebben gewerkt. "Noord-Koreanen die het land ontvluchten gaan vaak naar Zuid-Korea. Sommigen willen in gesprek met dit soort organisaties. Zij zijn hele waardevolle bronnen om een beeld te krijgen van de situatie in Noord-Korea."

De onderzoekers van Korea Future, dat kantoren heeft in Seoul, Londen en Den Haag, concluderen dat er bijna tien jaar later nog altijd sprake is van ernstige mensenrechtenschendingen in het land en dat de VN er niet in is geslaagd om de Noord-Koreaanse regering hiervoor ter verantwoording te roepen.

Ze stellen dat ze de identiteit van meer dan vijfhonderd personen hebben kunnen achterhalen die betrokken zouden zijn bij de mishandelingen. "Dat zijn allemaal actieve deelnemers in een systeem van massageweld binnen het Noord-Koreaanse strafsysteem", aldus het rapport.

Korea Future nodigt westerse landen uit om gerichte sancties in te stellen voor individuele hooggeplaatste Noord-Koreanen en organisaties die verantwoordelijk zijn voor de ernstige mensenrechtenschendingen.

Daarnaast hoopt Korea Future dat landen die internationale misdrijven vervolgen actie ondernemen. Zo roept de organisatie onder meer Nederland op de verantwoordelijken te vervolgen.