Bijna hele stad protesteert tegen teloorgang Franse levensstijl: 'Werken is lijden'
Burgemeester Jean-Paul Vermot pakt zijn telefoon en tikt op het mapje foto's. "Kijk, daar zie je de stoet van vorige week, honderden meters lang!'' Hij staat in het centrum van de middeleeuwse stad Morlaix, vlak bij de kust van Bretagne.
"Hier op deze plek waar we nu staan, demonstreerden we toen.'' Hij klikt op een van de foto's. "Als je goed kijkt, zie je dat we op straat allemaal samen een Bretonse dans doen. We waren met ontzettend veel mensen. De lokale pers noemde het een historische opkomst.''
In Morlaix gingen bij de laatste demonstratie tegen de pensioenhervormingen 10.000 mensen de straat op. En dat is opmerkelijk: de stad heeft nog geen 15.000 inwoners. Dat betekent dat bijna alle volwassen inwoners demonstreerden. "Nou, niet helemaal'', nuanceert Vermot. "Er waren ook wel deelnemers uit steden en dorpen in de buurt. Maar het was ongekend, dat is waar.''
Derde actiedag
De regering van president Macron wil de pensioenleeftijd verhogen van 62 jaar naar 64 jaar. Daar is de afgelopen weken al twee keer massaal tegen gedemonstreerd en gestaakt in het hele land. Morlaix was één van de koplopers: voor zover bekend ging in niet één andere stad zo'n groot deel van de bevolking de straat op om te protesteren.
Vandaag staat een derde actiedag op de agenda. "Wij doen ook weer mee'', zegt burgemeester Vermot. "De Fransen vinden de maatregel oneerlijk. Ik loop zelf ook mee. Ik heb ambtenaren onder me die hun hele leven buiten werken, in de kou, in de regen, in de sneeuw. Die mensen kun je niet tot hun 64ste laten werken.''
Dat vinden veel Fransen. Uit alle peilingen blijkt dat een meerderheid van de bevolking tegen de pensioenhervormingen is. De steun voor de demonstranten is groot en neemt zelfs toe.
De socialistische burgemeester Vermot neemt ons mee door zijn stad. Er staan fraaie eeuwenoude huisjes, er is een jachthaven en boven het centrum hangt een indrukwekkend 62 meter hoog stenen viaduct, gebouwd in 1865.
"Veel linkse kiezers doen mee aan de acties, maar niet alleen zij, hoor'', vertelt Vermot al wandelend. "Als in Morlaix 10.000 mensen de straat op gaan, dan moeten daaronder ook wel mensen zijn met andere politieke opvattingen."
Franse levensstijl
Al pratend met de bewoners valt op dat de onvrede diep zit. De verhoging van de pensioenleeftijd zit mensen flink dwars. Niet zozeer omdat ze twee jaar langer moeten werken, maar vooral omdat ze bang zijn dat de Franse levensstijl eraan moet geloven. Frankrijk heeft een 35-urige werkweek en hoort in Europa bij de landen met de meeste vrije dagen per jaar. En de pensioenleeftijd ligt met de huidige 62 jaar lager dan in de meeste buurlanden.
Veel Fransen willen die verworvenheden niet opgeven. Ze zijn gehecht aan hun vrije tijd, aan hun leven 'buiten het werk'. "Voor veel Fransen staat werk gelijk aan lijden'', schreef de linkse politiek analist Mathieu Slama. Hij pleitte voor 'het recht op luiheid'.
Zo ver gaan de meeste inwoners van Morlaix niet, maar ze verzetten zich wel tegen de arbeidscultus zoals die in sommige andere landen bestaat en waar werk heilig is.
"Het leven draait niet alleen maar om werken'', zegt de gepensioneerde arts Hervé Gouedard. "Er moet een evenwicht zijn tussen je werk, je familieleven en je sociale leven.''
Burgemeester Vermot: "Wij werken anders dan de Amerikanen bijvoorbeeld. Fransen werken lange dagen, de productiviteit is hoog. In ruil daarvoor hebben we meer vrije tijd.''
We lopen langs een winkeltje in het centrum van Morlaix. Eigenaar Samuel Coatrieux verkoopt er onder meer regionale wijn, honing en foie gras. Hij liep mee met de demonstraties. "In het begin waren ondernemers wat afwachtend, maar nu zie je dat er steeds meer meedoen aan de betogingen.'' Ook hij zegt dat er meer op het spel staat dan die twee jaar langer werken.
"Wij Fransen hechten aan de kwaliteit van ons leven. We hebben betaald verlof, de 35-urige werkweek en in veel andere landen is dat minder goed geregeld. Het voelt voor veel mensen alsof ze een stap achteruit moeten doen. Dat is moeilijk te accepteren natuurlijk. Het voelt alsof we kwijtraken waarvoor we in het verleden hebben gevochten.''
