Wrak voor Engelse kust blijkt Nederlands oorlogsschip van 350 jaar oud

Een scheepswrak dat een paar jaar geleden werd ontdekt voor de kust van Zuid-Engeland is een Nederlands oorlogsschip uit de 17e eeuw, blijkt uit onderzoek. Het gaat om de Klein Hollandia, die werd gebouwd in 1656 en zestien jaar later ten onder ging. Het schip was eigendom van de Admiraliteit Rotterdam.

De overblijfselen van de Klein Hollandia liggen op 32 meter diepte voor de kust van Eastbourne en werden in 2019 gevonden door sportduikers. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed noemt de staat van het wrak opmerkelijk goed. Het onderzoek werd gedaan door een team van Nederlandse en Britse maritiem archeologen.

Italiaans aardewerk

Op de zeebodem werden een groot deel van de houten scheepsromp, bronzen kanonnen, stukken Italiaans aardewerk en tegels van Italiaans marmer aangetroffen. Die tegels komen uit groeves in de buurt van Carara, in het noordwesten van Toscane. Volgens de onderzoekers waren die bedoeld voor Nederland en zouden ze waarschijnlijk worden gebruikt voor de bouw van luxe huizen.

"Ik moet je heel eerlijk zeggen: het is voor het eerst dat ik bronzen kanonnen op de plek van een scheepswrak onder water heb gezien", zegt maritiem archeoloog Martijn Manders van de rijksdienst in het NOS Radio 1 Journaal. "Dan zie je die zo glinsteren en dat is fantastisch."

Professionele en vrijwillige duikers hielpen mee met het verzamelen van bewijs onder water om de identiteit van het schip te achterhalen. "Een van hen is slechtziend, die ging met zijn buddy onder water", zegt maritiem archeoloog Manders. "Hij kon op die grote diepte ook heel goed dingen voelen, bijvoorbeeld aan de bronzen kanonnen."

Met behulp van archieven en onderzoek naar jaarringen in het hout is de identiteit van het schip vastgesteld. "Alle puzzelstukjes bij elkaar wijzen erop dat dit de Klein Hollandia moet zijn", zegt Manders. "Is het 100 procent zeker? Nee, zo goed als zeker. Maar we hebben het meestal wel bij het juiste eind."

Het schip werd buitgemaakt door de Engelsen bij een overval op een handelskonvooi en ging ten onder toen het als trofee naar de Engelse kust werd gesleept.

Volgens de deskundigen was het schip betrokken bij alle grote zeeslagen in de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog. Die duurde van 1665 tot 1667 en werd voornamelijk op zee uitgevochten, waardoor hij ook wel bekend staat als de Tweede Zeeoorlog. In 1672, het jaar dat de Klein Hollandia ten onder ging, begon de Derde Zeeoorlog.

De Britse en Nederlandse deskundigen blijven de komende tijd samenwerken om meer onderzoek te doen naar het wrak. Kleinere voorwerpen zijn naar boven gehaald, de andere resten blijven voorlopig op de zeebodem liggen. Manders: "Als je het eenmaal aanraakt en hebt opgegraven dan kun je dat niet meer terugdraaien. Dus rustig aan."

Van wie is de lading in een scheepswrak precies? NOS op 3 beantwoordt deze en andere vragen in deze uitlegvideo: