Ombudsman: gezinnen onvoldoende beschermd bij huisuitzettingen

• Leoni Schenk

  redacteur binnenland

Gezinnen die uit huis worden gezet, vanwege bijvoorbeeld een huurachterstand, overlast of (drugs)criminaliteit, worden aan hun lot overgelaten. Dat concluderen de Nationale ombudsman en Kinderombudsman in een gezamenlijk rapport.

Deze gezinnen moeten vaak halsoverkop en met te weinig hulp op zoek naar een andere woning en woningen zijn juist nauwelijks te vinden. Overheden wijzen naar elkaar, staat in het rapport dat vandaag is gepubliceerd.

"We zien gezinnen die dakloos dreigen te raken omdat ze zelf huisvesting moeten vinden", zegt Nationale ombudsman Reinier van Zutphen. "Bij een uithuiszetting wordt het probleem van de schuldeiser aangepakt, maar niet de vaak droevige situatie bij het gezin. Als er wel hulp komt van gemeenten belanden gezinnen vaak langdurig in allerlei tijdelijke woonoplossingen."

Volgens Van Zutphen ervaren deze gezinnen enorm veel stress. "De overheid realiseert zich dit onvoldoende en voldoet daarmee niet aan haar zorgplicht. De overheid is verantwoordelijk om voor passende woonruimte te zorgen, waar gezinnen bij elkaar kunnen blijven."

Kosten fors gestegen

Dit bevestigt ook Marc Räkers van stichting Eropaf! Hij werkt al dertig jaar aan het voorkomen van uithuiszettingen wegens schulden. Ook al is het aantal uithuiszettingen volgens hem in die tijd sterk verminderd, de overheden doen nog niet genoeg om te voorkomen dat kwetsbare gezinnen dakloos worden.

Alleen al in Amsterdam-Nieuw-West werken negentien mensen bij het team van de stichting dat mensen met bedreigende betalingsachterstanden opzoekt. De meldingen bij dit team zijn toegenomen van 400 naar 600 per maand. "Dat komt duidelijk door hoge kosten en energie-armoede."

Volgens Räkers moet de sociale infrastructuur verbeterd worden. "We pleiten voor een verbod op uithuiszettingen. Gemeenten zouden deze mensen onder een soort maatschappelijke curatele kunnen plaatsen, opvang in de eigen woning. We vergeten hoeveel meer het kost om gezinnen en vooral kinderen die hun sociale infrastructuur kwijtraken eerst op te vangen en daarna weer op de rit te krijgen. De druk op maatschappelijker organisaties en de jeugdzorg is onder meer hierdoor zo hoog."

Van Zutphen zegt niet voor een verbod op uithuiszettingen te pleiten, wel voor beter beleid en wetten om gezinnen in zulke situaties beter op te vangen en vooral een toekomstperspectief te bieden.

'Kinderen bij huisuitzettingen zijn onzichtbaar'

Omdat bij uithuiszettingen kinderen geraakt worden, deed de Kinderombudsvrouw ook onderzoek. Volgens Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer zijn kinderen bij huisuitzettingen onzichtbaar. "Er wordt nooit met kinderen gepraat, ze krijgen geen ondersteuning en ze worden niet voorbereid op wat de toekomst gaat brengen."

Volgens Kalverboer is juist voor kinderen de impact van huisuitzettingen enorm. "We weten hoe belangrijk het is voor kinderen om in een stabiele en veilige omgeving op te groeien. Zij zouden dus extra goed beschermd moeten worden."

Wat moet er volgens de ombudsmannen gebeuren?

De Kinderombudsman en Nationale ombudsman roepen minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening op om extra stappen te zetten. De mensen- en kinderrechtelijke verplichtingen zijn volgens de ombudsmannen nauwelijks in (lokale) regelgeving en beleid verankerd.