Vandalen vernielen 30.000 jaar oude Aboriginal kunst in Zuid-Australië

Tienduizenden jaren lang bleef de Aboriginal kunst in een Australische grot onaangeroerd, maar nu blijken de sporen uit het verre verleden te zijn doorgekrast door vandalen. Aboriginal leiders en archeologen zijn geschokt, en ook boos over het gebrek aan beveiliging bij de grot.

De vandalen gingen Koonalda Cave in de deelstaat Zuid-Australië binnen en krasten graffiti over de oeroude kunst. Don't look now, but this is a death cave, schreven ze met een schijnbaar jolige bedoeling. De vernielingen zijn al enkele maanden geleden aangericht, maar werden pas deze week bij een groter publiek bekend na een artikel in een Australische krant.

Het kunstwerk is voorgoed beschadigd, verzucht archeoloog Keryn Walshe tegen The Guardian. "De rotsachtige ondergrond is erg zacht. Het is niet mogelijk de graffiti weg te halen zonder de kunst eronder ook te vernietigen. Het is een tragisch verlies."

Het kunstwerk in de grot, een heilige plaats voor de oorspronkelijke bewoners van Australië, heeft een beschermde status vanwege zijn zeldzaamheid. Toch zijn er weinig maatregelen getroffen om de kunst te beschermen. Er staat sinds de jaren 80 wel een stalen hek met prikkeldraad, maar de vandalen hebben daaronderdoor gegraven.

De minister voor Aboriginal zaken van de deelstaat Zuid-Australië, Kyam Maher, noemt het vandalisme "schokkend en diep triest" en zegt dat de vandalen strenge straffen kunnen verwachten als ze worden opgespoord. Op het verstoren en vernielen van Aboriginal heiligdommen staan straffen tot zes maanden cel of een boete van 10.000 Australische dollar (ruim 6000 euro).

Voor de oorspronkelijke bewoners en speleologen die strijden voor het behoud van de grotten met Aboriginal kunst is straffen alleen niet genoeg. "Daar gaat dit niet om", zegt Clare Buswell van een commissie van speleologen. "Het gaat om betere beveiliging."

Volgens de deelstaat houdt het hek de meeste indringers tegen en wordt er nagedacht over videobewaking. Maar voor vertegenwoordigers van de Mirning, de oorspronkelijke bevolkingsgroep in delen van Zuid- en West-Australië, is er veel meer nodig.

Een comité van oorspronkelijke bewoners vraagt al veel langer om betere bescherming. "Een hele serie brieven is verstuurd maar het erfgoed-comité van de deelstaat heeft niet geantwoord", zegt Mirning-leider Clem Lawrie.

Oude wet

Een probleem bij de bescherming van de grot is dat de Mirning weliswaar formeel eigenaar zijn van de plek, maar dat ze die niet goed kunnen beveiligen vanwege een oude erfgoedwet. Die bepaalt dat zijzelf geen toegang hebben tot de grot en als ze erin willen, ze dat moeten regelen bij het milieu-ministerie van de deelstaat.

Volgens minister Maher waren de bestuurders van Zuid-Australië zich daarvan tot nu toe niet bewust. "We willen zoveel mogelijk samenwerken met de oorspronkelijke bewoners bij het beschermen van deze plekken", zegt hij tegen de omroep ABC, "en ervoor zorgen dat de oorspronkelijke bewoners toegang hebben tot hun land en hun plaatsen."

De bescherming van Aboriginal heiligdommen is al jaren een thema in Australië. Twee jaar geleden leidde het opblazen van een grot in West-Australië, Juukan Gorge, tot enorme verontwaardiging.

De grot, die volgens onderzoek 46.000 jaar geleden al werd bewoond, werd opgeblazen voor de uitbreiding van een ijzermijn. Die verwoesting leidde tot een onderzoek naar de bescherming van heilige plaatsen en Aboriginal kunst.