Aanpak racisme binnen de politie een van lange adem: 'Al 40 jaar op de agenda'

Een half jaar nadat de documentaire De Blauwe Familie racisme en discriminatie binnen de politie aan de kaak stelde, is er voor de hoofdpersonen weinig veranderd. Uit interviews met NRC van vandaag blijkt dat de agenten ervaren dat het racisme wordt doodgezwegen.

"We hebben onze nek uitgestoken en moed getoond door publiekelijk het probleem van racisme binnen de politie aan te kaarten. Toch hebben we geen enkele erkenning of rehabilitatie gekregen", zegt een van de agenten, Yvel Blokland, tegen de krant.

Blokland zegt dat hij zelf het initiatief heeft moeten nemen om gesprekken met leidinggevenden over discriminatie te voeren, maar dat heeft concreet nog niks opgeleverd.

Lida van den Broek, onderzoeker en organisatie-antropoloog, reageert verbaasd. "Dat er niet op z'n minst een goed gesprek heeft plaatsgevonden vind ik heel verwonderlijk."

Van den Broek geeft al ruim veertig jaar trainingen aan organisaties op het gebied van diversiteit en pesten op het werk. Zo ook aan de politie. "Ik kom heel wat tegen. Niet alleen bij de politie. Iedereen is het erover eens dat racisme en discriminatie niet goed is. Maar ze hebben niet door dat het gebeurt. Zodra er iets voorvalt denkt men 'dat moet je niet zo opvatten' of 'trek het je niet persoonlijk aan'."

Klokkenluiders

Met ruim 65.000 werknemers is de politie een van de grootste overheidsorganisaties. In mei van dit jaar zond KRO-NCRV de documentaire uit. Daarin durfden enkele klokkenluiders het aan om hun ervaringen met racisme en discriminatie binnen de politie naar buiten te brengen.

Politieagent Bilal Addou sprak in de documentaire al over het gedrag van jonge agenten die net van de opleiding afkomen. "De nieuwe lichtingen komen heel onschuldig binnen. Maar door de cultuur worden ze verpest. Het zijn aspiranten die indruk willen maken op de agenten en hoofdagenten, ze analyseren hoe die zich gedragen en nemen dat over."

Addou: "Heel die nieuwe lichting ben je gewoon weer aan het verpesten. Zo hou je het gedrag weer dertig of veertig jaar in stand." Het werk dat Van den Broek nog altijd moet verzetten om discriminatie binnen een organisatie - zoals die van de politie - tegen te gaan onderschrijft die stelling van Addou.

"Al veertig jaar staat dit onderwerp op de agenda bij de politie, we zijn destijds ook begonnen met trainingen op de Politieschool in Amsterdam", zegt van den Broek. "Maar je hebt het besef en de bereidheid nodig om het probleem aan te pakken, kennelijk is dat er onvoldoende, anders was er allang wat gebeurd."

Hoop aan de horizon

Dat de cultuursomslag bij de Nationale Politie er dus een is van de lange adem moge duidelijk zijn. Volgens Van den Broek speelt het probleem niet alleen bij de politie, maar bij tal van organisaties: "Wat dat betreft kan je je afvragen of er hoop voor Nederland is. Maar er is hoop. Het gaat heel traag, het is hardnekkig en het duurt heel lang. Toch moet je volhouden."