'Medewerker diversiteit hoger onderwijs geïntimideerd en bedreigd'
Discussies over diversiteit en inclusie in het hoger onderwijs leiden steeds vaker tot heftige reacties. Speciale diversiteitsmedewerkers krijgen bijvoorbeeld vaker te maken met (online) intimidatie. Dat is de conclusie van onderzoek door nieuwsmedia van 21 instellingen in het hoger onderwijs.
De grootste discussiepunten zijn volgens de onderzoekers het inclusief maken van het lesmateriaal, het gebruik van meer voornaamwoorden (naast hij/hem en zij/haar) en het aanpassen van mannen- of vrouwen-wc's naar genderneutrale wc's.
"Er zijn mensen die vinden dat universiteiten hier veel te opdringerig in zijn en er zijn ook groepen die vinden dat er veel meer moet gebeuren", zegt Ries Agterberg, voorzitter van de Kring van Hoofdredacteuren van Hogeronderwijsmedia, in het NOS Radio 1 Journaal.
Er zijn mensen die daar heel boos om worden, waarop de diversiteitsmedewerkers, of diversity officers, worden bedreigd en geïntimideerd, zegt Agterberg. "Omdat zij als een soort boegbeeld worden gezien van dit werk, richt men zich vaak op hen."
"We zijn veel zichtbaarder dan andere beleidsmedewerkers. De functie van diversity officer vraagt om andere kwaliteiten", zegt Aya Ezawa van de Universiteit Leiden. "Je moet een dikke huid hebben, inhoudelijk sterk zijn en diplomatieke vaardigheden hebben om de gemeenschap mee te krijgen."
Bijna alle diversity officers waarmee is gesproken, zeggen dat ze negatieve en soms hatelijke reacties krijgen op sociale media, in reactiesecties, columns en opiniestukken in kranten en bladen. Drie van hen zeggen persoonlijk bedreigd te zijn.
Hierover uitweiden willen de medewerkers niet, zeggen de onderzoekers. Eén wil er alleen anoniem iets over kwijt. "De antiwoke-groep deelt persoonlijke gegevens op sociale media en gebruikt scheldwoorden voor mensen van kleur, voor mensen met een beperking, voor vrouw-zijn of voor homoseksualiteit."
Praktijk en ideologie scheiden
De vrouw zegt dat de woede zich niet alleen tegen haar richt. "Onze namen zijn openbaar, daardoor worden ook onze families slachtoffer van online haat. En soms worden de reacties zelfs gedeeld door Kamerleden die het niet eens zijn met ons werk."
Agterberg denkt dat het helpt om te blijven uitleggen waarom beleid wordt gemaakt. "Heel veel mensen reageren puur op de maatregel, zonder dat ze begrijpen waarom die wordt genomen. Sommige diversiteitsmedewerkers geven ook die uitleg, want een van hun taken is ook bewustwording."
Het werkt ook om praktische zaken te scheiden van ideologie om weerstand in goede banen te leiden, zegt Ruard Ganzevoort, diversity officer aan de Vrije Universiteit in Amsterdam die voor het onderzoek werd geïnterviewd.
"Als ik zou zeggen dat we hier racistisch zijn omdat we te weinig hoogleraren van kleur we hebben gaat iedereen in de weerstand, en terecht." Het is beter om de nadruk te leggen op kwaliteit, zegt Ganzevoort: "Je team wordt beter als het diverser is."
Er is geen eindpunt. Want wie of wat zou die norm bepalen? Het is een proces. Waarnaartoe, dat weten we niet.
De onderzoekers zeggen dat de aandacht voor discussies en beleid over diversiteit per regio verschilt. Het thema lijkt meer te spelen onder studenten in de Randstad dan in de rest van het land. "Al kan daarbij ook uitmaken hoeveel internationale studenten en medewerkers er zijn. In Maastricht bijvoorbeeld is de toon activistisch", klinkt het.
Alet Denneboom, hr-adviseur Participatie, Diversiteit en Inclusie van de Hanzehogeschool Groningen, merkt in het onderzoek op dat diversiteit en inclusie daardoor geen Randstedelijk probleem is. "Juist als de studentenpopulatie homogener is, voelen medewerkers of studenten die niet helemaal in het traditionele plaatje passen zich minder thuis."
Hoewel inclusie en diversiteit op alle onderzochte instellingen op de kaart staan, blijft het moeilijk concrete doelstellingen te bepalen, zegt Denneboom. "Er is geen eindpunt. Want wie of wat zou die norm bepalen? Het is een proces. Waarnaartoe, dat weten we niet."
In 2014 werden in Nederland de eerste diversiteitsmedewerkers in het hoger onderwijs aangesteld. De Universiteit Leiden en de Vrije Universiteit Amsterdam waren de eerste universiteiten met zo'n medewerker. Elke universiteit en hogeschool uit het onderzoek heeft tegenwoordig een vorm van diversiteitsbeleid.
