EU en G7-landen definitief akkoord over prijsplafond Russische olie

Vanaf maandag geldt in een groot deel van de wereld een maximumprijs voor Russische olie die over zee wordt vervoerd. De lidstaten van de Europese Unie sloten de afgelopen avond een akkoord over het prijsplafond en de G7 maakte vervolgens bekend zich daarbij aan te sluiten.

Afgesproken is dat Russische olie vanaf maandag voor hooguit 60 dollar per vat mag worden gekocht. Het prijsplafond geldt overigens in de praktijk alleen voor niet EU-landen, want in de EU wordt een nog strengere maatregel van kracht, namelijk een volledige boycot van Russische olie.

Over de hoogte van het prijsplafond is maanden onderhandeld. Vooral Polen lag de afgelopen tijd dwars omdat dat land een lagere maximumprijs wilde, maar de Poolse regering stemde de afgelopen avond toch in.

Onder de marktprijs

Het prijsplafond van 60 dollar ligt onder de huidige marktprijs voor Russische olie, die ongeveer 67 dollar per vat is. Door een maximumprijs in te stellen moeten de Russische staatsinkomsten worden afgeknepen, wat het moeilijker zou maken voor Rusland om de oorlog in Oekraïne te bekostigen.

Op aandringen van Polen is aan het plan toegevoegd dat de maximumprijs altijd 5 procent lager moet liggen dan de marktprijs. Zo wordt voorkomen dat Rusland alsnog veel geld kan verdienen als de marktprijs lager ligt dan 60 dollar. Nu olie weer een stuk goedkoper is geworden dan eerder dit jaar, is dat geen onrealistisch scenario.

De Europese Commissie had de 27 EU-landen aanvankelijk een prijsplafond van tussen de 65 tot 70 dollar per vat voorgesteld. Onder meer Polen vond dat te hoog. Warschau is erop gebrand meer druk te zetten op de oliewinsten die Moskou gebruikt voor zijn oorlog in Oekraïne

Olieboycot

Het prijsplafond is een aanvulling op het EU-verbod op de import van Russische olie via schepen dat komende maandag ingaat. Omdat de olie alsnog via Turkije en India Europa zou kunnen bereiken, vond de EU alleen een boycot niet afdoende.

Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zegt op Twitter dat de olie-inkomsten van Rusland significant zullen afnemen door het prijsplafond. Verder zegt ze dat het zal helpen de "wereldwijde energiemarkt te stabiliseren" omdat Russische olie nog wel verkocht kan worden aan andere landen, zolang de maximumprijs niet wordt overschreden.

Oliehandelaren zijn sceptischer over het effect van het plafond. Ook bij prijzen lager dan het plafond zou Rusland nog steeds winst boeken op de olieverkoop. De productiekosten voor een vat Russische Oeral-olie werden onlangs geschat op circa 20 dollar. Rusland heeft aangekondigd geen olie te zullen verkopen aan landen die zich houden aan het prijsplafond.

Elke twee maanden evaluatie

Het Witte Huis heeft positief gereageerd op het plan. "We denken dat een prijsplafond Poetin zal beperken in zijn mogelijkheden om te profiteren van de oliemarkt en een oorlog te bekostigen waardoor onschuldige Oekraïners om het leven komen."

Volgens het voorlopige akkoord zal het prijsplafond half januari en elke twee maanden daarna worden geëvalueerd. Voor Russische olie die voor 5 december is ingeladen geldt "een overgangsperiode", waarvoor het plafond niet geldt.