Brits museum sluit vaste tentoonstelling: 'Collectie racistisch en seksistisch'

De Wellcome Collection in Londen sluit voor onbepaalde tijd zijn deuren. Het Britse museum over internationale geneeskunde vindt dat de permanente collectie gebaseerd is op achterhaalde ideeën die discrimineren op basis van ras, geslacht en aandoeningen.

"We kunnen ons verleden niet veranderen. Maar we kunnen wel werken aan een toekomst waarin we een stem geven aan de verhalen en ervaringen van degenen die monddood zijn gemaakt, uitgewist of genegeerd."

In de Wellcome Collection worden stukken getoond uit de collectie van de Brits-Amerikaanse Henry Wellcome (1853 - 1936). Die steenrijke farmaceut bouwde een verzameling op van een miljoen voorwerpen, boeken en kunststukken die te maken hebben met geneeskunde wereldwijd. Zo zijn er anatomische modellen in was, hout en ivoor, offervoorwerpen voor een goede gezondheid en een tandenborstel van Napoleon.

De huidige leiding van het museum noemt de collectie problematisch. "Van wie waren al deze voorwerpen? Hoe zijn ze verworven? Wat geeft ons het recht om deze verhalen te vertellen?" Volgens het museum was het resultaat van Wellcome's verzamelwoede dat mensen van kleur of met een handicap "werden neergezet als exotisch, gemarginaliseerd en uitgebuit, of zelfs volledig over het hoofd gezien".

Als voorbeeld noemde directeur Melanie Keen een schilderij uit 1916 van een witte arts die gesteund door Christus een zwart kind behandelt. Het museum heeft dat werk inmiddels in het depot gezet vanwege de racistische stereotypen.

Het museum probeerde al eerder discussie uit te lokken door kunstenaars begeleidende zaalteksten te laten schrijven. Zo werden kijkers bij een tentoongestelde mummie eraan herinnerd dat het hier ging om een mens die ooit had geleefd en liefgehad. Bij een andere vitrine werd de vraag gesteld waarom Wellcome zelf niet tussen alle menselijke resten opgenomen was ("Het antwoord is macht").

Dat was volgens het museum nog niet voldoende. "Door deze voorwerpen samen tentoon te stellen vertellen ze het verhaal van één man met enorm veel rijkdom, macht en privilege. Verhalen die traditioneel gemarginaliseerd of genegeerd werden kwamen ook bij ons niet aan bod."

Het museum wil daarom de komende jaren de discussie aangaan hoe dat soort verhalen centraal kan komen te staan. "We willen veranderen, we willen het beter doen."

'Cultuurvandalisme'

Discussie heeft de stap in ieder geval al opgeroepen. Naast bijval is er ook kritiek. Twitteraars noemen de sluiting cultuurvandalisme en vragen zich af of musea moeten sluiten als ze niet 'woke genoeg' zijn.

Sharon Heal van de Britse Museumvereniging zegt tegen de BBC dat ze daar niet bang voor is. Ze voorspelt dat sommige van de huidige objecten zullen terugkeren om een completer verhaal te kunnen vertellen. "Het gaat erom om dingen toe te voegen aan het verhaal, niet om iets verwijderen of cancellen. Het gaat om nieuwe verhalen vertellen en een bijdrage leveren aan de discussie over geneeskunde in de 21ste eeuw."