Laatste weekend Deliveroo: bezorgdienst verloor van Uber, Thuisbezorgd en FNV

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

Na een jarenlange strijd om de grootste te zijn, juridisch getouwtrek met de vakbond en verhalen over illegalen die voor het platform werken, is Deliveroo's avontuur in Nederland afgelopen. Zo'n 4500 maaltijdbezorgers en 50 kantoormedewerkers gaan vanaf 30 november iets anders doen.

Volgens de Britse bezorgdienst wordt hier niet genoeg geld verdiend. Het bedrijf haalt naar eigen zeggen 1 procent van zijn omzet uit Nederland en wil focussen op landen waar het een grotere speler is.

Maar er is meer aan de hand, zeggen experts tegen de NOS. Zoals een aankomende uitspraak van de Hoge Raad en het feit dat geld lenen niet meer gratis is.

In vaste dienst

De juridische problemen begonnen in 2017, toen Deliveroo aankondigde alleen nog maar met zzp'ers als bezorgers te gaan werken, tot grote verontwaardiging van vakbond FNV. Sindsdien hebben meerdere rechters in Nederland zich gebogen over de vraag: zijn de bezorgers echte zelfstandigen of horen ze in vaste dienst?

Vorig jaar besloot de rechter in hoger beroep dat de riders inderdaad een vaste aanstelling moeten krijgen. In december en februari (de zaak is in tweeën gesplitst) buigt de Hoge Raad, de hoogste rechter van Nederland, zich over deze vraag.

"Het lijkt me geen toeval dat Deliveroo drie weken daarvoor uit Nederland vertrekt", zegt Martijn Arets, platformeconomie-deskundige. "Toen een soortgelijke wet in Spanje werd ingevoerd, vertrokken ze daar ook."

Sommige bezorgers zijn teleurgesteld over het vertrek van Deliveroo, vertellen ze:

Om bezorgers tegemoet te komen, heeft Deliveroo - in onderhandeling met de vakbond - een compensatieregeling opgetuigd. Het is geen ontslagvergoeding, zegt FNV-bestuurder Anja Dijkman, omdat Deliveroo de bezorgers nadrukkelijk niet als werknemers erkent.

De bezorgers hadden tot 8 november om te tekenen en volgens Deliveroo heeft 90 procent dat gedaan. Saillant detail uit die overeenkomst: "Deliveroo en de rider verlenen elkaar wederzijds finale kwijting en doen daarmee afstand van eventuele vorderingen jegens elkaar."

Mocht Deliveroo verliezen bij de Hoge Raad en met terugwerkende kracht zijn bezorgers in vaste dienst moeten nemen, dan kunnen de bezorgers die hebben getekend dus geen aanspraak maken op eventuele nabetalingen.

Waarom is de bond hier dan toch mee akkoord gegaan? Dijkman: "Het is een redelijke vergoeding, vooral voor de bezorgers van buitenlandse komaf, waarvan er veel zijn. Zij zullen hier niet snel een juridische procedure beginnen en kunnen hiermee zelf kiezen."

Gratis geld is voorbij

Dat waren niet de enige problemen, zegt Arets: "Het tijdperk van gratis geld is voorbij. Je kon voor weinig geld lenen en investeren, maar nu lopen de rentes op en dat maakt investeerders kritischer."

Eva de Mol van CapitalT, een investeringsmaatschappij die vooral geld steekt in start-ups, herkent die trend. Zij omschrijft het probleem van Deliveroo als tweeledig: mensen geven sowieso minder geld uit én ze bezuinigen al snel op eten. Daarnaast is dit soort bedrijven in haar ogen op papier veel meer waard gemaakt dan ze in werkelijkheid zijn.

De Mol: "De afgelopen jaren werden er hele bedrijfstakken uit de grond gestampt door dat goedkope geld. Bij de flitsbezorging werd bijvoorbeeld geen cent winst gemaakt, maar er werden wel miljarden in geïnvesteerd. Maar wat verdien je nou eigenlijk aan iemand die één pak luiers laat bezorgen?" Wat dat betreft wordt het nu survival of the fittest, in plaats van survival of the richest, denkt ze. "Je ziet dat de investeringen in bedrijven die 'leuk' zijn om te hebben opdrogen, en de focus komt op wat we nodig hebben."

Azen op bezorgers

Die laatste trend is zichtbaar bij de flitsbezorgers. Razendsnel kwam de ene na de andere vorig jaar op de markt, maar de teruggang gaat bijna net zo snel. Zapp vertrok al uit Nederland en Gorillas trok zich terug uit verschillende steden.

Ook klanten haken af. Uit cijfers van marktonderzoeker GfK blijkt dat het aantal gebruikers sinds de lente met een derde is afgenomen. Ongeveer de helft van de overgebleven klanten verwacht minder te gaan bestellen.

Inmiddels is Getir bezig met het overnemen van concurrent Gorillas. Bij de maaltijdbezorgers is dat in Nederland niet aan de orde, al zullen Thuisbezorgd en UberEats wel azen op de bezorgers van Deliveroo.