Hoe reageert Oranje op kritiek? In 2000 zette Cruijff de toon, nu Van Basten
Na het mislukte EK van vorig jaar en het negativisme rondom het Oranje van Frank de Boer zorgde Louis van Gaal voor een ommezwaai. De bondscoach bracht resultaten, positiviteit en geloof terug bij het Nederlands elftal. De stemming in het land sloeg ineens om.
Maar nu, na twee mindere uitvoeringen op het WK in Qatar tegen Senegal (2-0) en Ecuador (1-1) klinkt er kritiek. De euforie is voorbij. Van Gaal deed na het duel met Ecuador een opmerkelijke oproep, waarschijnlijk tevergeefs: "Ik denk dat je als Nederlandse media je team ook eens kan steunen."
Van Basten snoeihard voor Van Dijk
Marco van Basten uitte kritiek op aanvoerder Virgil van Dijk. "Wie is de beste speler van het team?", zei de Europees kampioen van 1988 in NOS Studio WK 22. "Dat is Virgil. Als je ziet wat hij doet in balbezit... Het is niet meer dan een bal tikken naar de spelers die naast hem staan. Hij moet het tempo opvoeren. Het gaat gewoon veel te langzaam."
De vraag is of Van Basten met zijn kritiek iets losmaakt bij de selectie van Oranje. Van Dijk reageerde in de catacomben van het Khalifa International Stadium geïrriteerd: "Hij is volgens mij nooit positief, dus wat moet je er dan mee?"
Cruijff pakt Oranjesterren van 2000 aan
Voormalige sterren van Oranje die de boel tijdens een toernooi eens flink opschudden, dat is niks nieuws. Johan Cruijff had er ook een handje van. Toen Oranje bij het EK van 2000 ook de derde groepswedstrijd tegen Frankrijk met 3-2 had gewonnen, pakte Cruijff enkele toppers aan, zoals Edgar Davids, Dennis Bergkamp, Phillip Cocu en Frank de Boer.
"De grote namen maken veel te veel fouten", zei Cruijff. "Als je daarmee doorgaat, red je het niet." Een voor een ging Cruijff de grote namen langs. Over Davids: "Laat hem zijn mond eens houden. Bemoei je er niet mee en ga voetballen." Over Cocu: "Zwak tot zeer zwak." Over Bergkamp: "Zeer zwak."
De uithaal van Cruijff kwam na eerdere lof in het toernooi onverwacht en kwam ook hard aan. De woorden over centrale verdediger en aanvoerder Frank de Boer klonken als de woorden van Van Basten over Van Dijk. "Hij moet meer het initiatief nemen, meer aanvallende impulsen geven."
De reactie van De Boer: "Ik neem de kritiek van Cruijff al een tijdje niet meer serieus. Weet je wat het nadeel is? Dat heel veel mensen het gaan geloven. Dat je gewoon een negatieve tendens krijgt. Ik snap niet wat zijn bedoeling is."
"Ik neem toch aan dat het hele land achter ons staat en dat iedereen ons in de finale wil zien", reageerde Bergkamp. "Als je dat niet wilt, ben je wel erg ziekelijk. Het helpt ons niet. Als je wel wat wil bijdragen, moet je dat op een positieve manier doen."
'Misschien een beetje ruzie'
Van Gaal liet afgelopen jaar meermaals horen hoe geweldig hij de teamgeest vindt in zijn huidige selectie. "Dit is de beste groep waarmee ik heb samengewerkt", zei de bondscoach. "In de zin van teamspirit en ook geloof en overtuiging."
En met die teamgeest denkt Van Gaal ook grote landen met meer kwaliteit als Argentinië, Brazilië, Frankrijk, Duitsland en Spanje te kunnen verslaan. Vrijdag bleek die teamgeest niet genoeg voor een resultaat tegen Ecuador. Het matige optreden tegen Senegal was geen incident.
"Van Dijk moet zorgen dat er onderling iets gebeurt", zei Van Basten. "Een bepaalde spanning. Misschien een beetje ruzie. Ze mogen elkaar best aanpakken. Maar dat doen ze niet. Het enige dat ze doen, is het ondergaan. En naar de trainer kijken: wat moeten we nu doen?"
"Niet ruzie maken om het ruzie maken, maar om elkaar beter te maken", ging Van Basten verder. "Om elkaar scherper te maken. Om elkaar bij de les te houden. Zelf nemen ze helemaal geen initiatief meer. Zelf doen ze heel weinig. Je moet als spelersgroep met elkaar bezig zijn. Dat gebeurt helemaal niet."
Waarheid
Frenkie de Jong bestrijdt dat de spelers elkaar de waarheid niet durven zeggen: "We zijn zeker heel kritisch op elkaar. De bondscoach en de spelers. Zo'n groep hebben we. Dat zag je net ook gelijk in de kleedkamer en dat moet ook kunnen. We gaan gewoon laten zien wat er beter moet. De kwaliteit is er, het vertrouwen blijft onverminderd groot."
De internationals waren in 2000 boos, echt boos, vanwege de kritiek van Cruijff. Ze gaven in de volgende wedstrijd in de kwartfinales tegen Joegoslavië een passende reactie op het veld. Nederland veegde Joegoslavië met 6-1 van de mat. Moet Qatar vrezen in het derde en beslissende groepsduel?
