Hooggerechtshof: Schotland mag geen referendum houden over onafhankelijkheid

Schotland mag voorlopig geen referendum houden over Schotse onafhankelijkheid. Het Britse Hooggerechtshof oordeelt unaniem dat het Schotse parlement zo'n referendum niet zonder toestemming van de regering in Londen mag organiseren.

Het Schotse parlement heeft geen bevoegdheid in zaken die de grondwet raken en daar valt ook de unie tussen Schotland en Engeland onder, aldus het Hooggerechtshof. Die bevoegdheid ligt bij het parlement van het Verenigd Koninkrijk in Londen.

De uitspraak is een tegenvaller voor de Schotse onafhankelijkheidsbeweging, die er al decennia naar streeft los te komen van het Verenigd Koninkrijk. In 2014 gingen de Schotten al eens naar de stembus om te stemmen over onafhankelijkheid. Bij dat referendum stemde 55 procent tegen afscheiding.

Voor de nationale regering in Londen was de kous daarmee af: de Schotten hadden weliswaar toestemming gekregen voor het referendum, maar alleen als er slechts een keer per generatie een volksraadpleging zou worden gehouden. Dat zou betekenen dat een eventueel nieuw referendum nog decennia op zich zou moeten laten wachten.

Maar volgens de Schotse premier Sturgeon van de Scottish National Party (SNP) is de politieke situatie sinds 2014 dusdanig veranderd dat een nieuw referendum gerechtvaardigd is. Zo was er de Brexit, waar een ruime meerderheid van de Schotten tegen was. Schotland moest dus tegen zijn zin uit de Europese Unie vertrekken, redeneert Sturgeon.

Ze wilde het op 19 oktober volgend jaar opnieuw proberen, maar niet nadat het Hooggerechtshof een antwoord had gegeven of het Schotse parlement wel bevoegd is om referendum uit te schrijven over een kwestie die gevolgen heeft voor het hele Verenigd Koninkrijk.

Teleurgesteld

Sturgeon heeft in een eerste reactie haar teleurstelling uitgesproken. "Als de wet Schotland niet toestaat zonder de toestemming van Londen over zijn eigen toekomst te beslissen, is daarmee aangetoond dat het een mythe is dat het Verenigd Koninkrijk op vrijwillige samenwerking gebaseerd is. Dit pleit voor onafhankelijkheid."

Eerder al zei Sturgeon dat ze bij afwijzing door het Hooggerechtshof over zal gaan op plan B. Ze zou dan bij de volgende landelijke verkiezingen enkel en alleen campagne voeren over de onafhankelijkheidskwestie. Bij een winst voor haar SNP van meer dan 50 procent van de Schotse stemmen, geldt die uitslag volgens haar de facto als een referendum.

De volgende verkiezingen worden uiterlijk in januari 2025 gehouden.