Amnestie voor 6000 gevangenen in Myanmar, vier buitenlanders uitgezet
De militaire regering van Myanmar zegt bijna 6000 gevangenen amnestie te verlenen, ter viering van de nationale 'Dag van de Overwinning'. Onder hen zijn prominente activisten tegen de junta die sinds de staatsgreep van vorig jaar het land bestuurt, maar ook vier buitenlanders.
Hoeveel mensen er daadwerkelijk zijn vrijgelaten, is niet bekend. Bronnen van persbureau Reuters zeggen dat ze vandaag wel een bus hebben zien vertrekken uit de Insein-gevangenis in Yangon, met daarin de mensenrechtenactivist Mya Aye en oppositielid Myo Nyunt.
De Britse oud-ambassadeur Vicky Bowman zou worden vrijgelaten, samen met haar Myanmarese echtgenoot. Ook de Australiër Sean Turnell wordt genoemd, de economisch adviseur van oppositie-kopstuk Aung San Suu Kyi, net als de Japanse journalist Toru Kubota en de Amerikaanse Myanmarees Kyaw Htay Oo, die werkte als tuinman voor Aung San Suu Kyi.
De buitenlandse gevangenen zullen het land worden uitgezet, vermoedelijk naar Bangkok, zegt journalist en Myanmar-kenner Minka Nijhuis in het NOS Radio 1 Journaal. Hoe grootschalig deze massa-amnestie voor binnenlandse gevangenen precies is, weten we nog niet.
Minderheid is politieke gevangene
Nijhuis: "Het regime heeft een lange geschiedenis van amnestie-aankondigingen vanwege nationale feestdagen, zoals vandaag. Vaak gaat het dan om duizenden mensen, maar daar zijn velen bij die vastzaten vanwege criminele activiteiten. Politieke gevangenen vormen slechts een minderheid. Vaak zijn het ook mensen die hun straf eigenlijk al hadden uitgezeten."
Het regime zegt vandaag 5774 gevangenen amnestie te hebben verleend, inclusief de vier buitenlanders. Dat betekent niet dat er ook een lijst met namen is, waarop iedereen kan opzoeken wie er precies wordt vrijgelaten. Nijhuis: "Administratief is het sowieso vaak een rommeltje."
Onder vrienden en familie van gevangenen is er volgens Nijhuis daarom sprake van "verwarring, veel geruchten, veel blijde verwachting en ook veel dompers. Politieke gevangenen worden bovendien vaak opgesloten in uithoeken van het land. Als de poorten dan open gaan, zijn er geen bekenden in de buurt om te bevestigen dat zij zijn vrijgelaten."
Met andere woorden: de omvang van de amnestie blijft nog wel een tijdje onduidelijk. Nijhuis: "Vergeet ook niet dat de arrestaties ondertussen gewoon doorgaan. Een paar dagen geleden werd bijvoorbeeld een politieke gevangene vrijgelaten, maar vrijwel dezelfde dag alweer opgepakt."
Tientallen mensen stonden in de stromende regen te wachten of ze een vrijgelaten naaste konden ontdekken:
Naast een traditie op feestdagen, is de massa-amnestie voor het regime mogelijk een manier om kritiek vanuit het buitenland te pareren, zegt Nijhuis. Indonesië zei onlangs een hardere lijn te kiezen tegenover Myanmar en Maleisië heeft al laten weten dat het de verkiezingen in Myanmar volgend jaar, die zijn uitgeschreven door de junta, niet zal erkennen.
Nijhuis: "Als de druk vanuit het buitenland toeneemt, en dan vooral vanuit de eigen regio, worden politieke gevangenen vaak ingezet als een soort wisselgeld, om die druk weer wat te verlagen. Dit kan een manier zijn om de suggestie te wekken dat er sprake is van enige souplesse."
Staatsvijand nummer 1
Aan oppositie-kopstuk en Nobelprijswinnaar Aung San Suu Kyi, de vrouw die decennia streed voor democratische hervormingen en tussen 2016 en 2021 ook deel uitmaakte van een (deels) democratisch gekozen regering, zal deze amnestie hoe dan ook voorbijgaan.
Nijhuis: "Zij moet nog zo'n 27 jaar zitten en er lopen nog rechtszaken tegen haar. Ze wordt nu ook vastgehouden onder veel erbarmelijker omstandigheden dan ooit tevoren. In isolement, in gevangeniskledij in een gebouwtje ergens op een gevangenisterrein in de nieuwe hoofdstad Naypyidaw. Zij zal alleen worden vrijgelaten als de militaire machthebbers daar enorme politieke winst bij kunnen boeken. Vooralsnog is zij staatsvijand nummer 1."
