'Behoud Senaat door Democraten is gevoelige klap voor Republikeinen'

• Jules Jessurun

  redacteur Online

Met de zege van de Democratische senator Catherine Cortez Masto in Nevada is nu duidelijk dat de Democraten hun controle over de Senaat behouden. Dat is een opsteker voor de partij van president Biden, maar vooral een gevoelige klap voor de Republikeinse Partij, zeggen Amerika-kenners Victor Vlam en Kenneth Manusama.

Hoewel de uitslag van de verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden nog op zich laat wachten, lijken de Republikeinen daar wel aan het langste eind te trekken. Maar ook in het Huis weten de Democraten zich veel beter te handhaven dan voorspeld.

"Toen woensdag al bleek dat de Democraten in het Huis van Afgevaardigden veel minder hard verloren dan werd verwacht, vierden ze dat als een morele overwinning", zegt Manusama. "Maar nu ze de meerderheid in de Senaat hebben, wordt dat gevierd als een absolute overwinning."

Het is een van de beste resultaten die de partij van een zittende president ooit heeft behaald bij tussentijdse verkiezingen. Victor Vlam: "Alleen George W. Bush won echt in 2002, maar dat kwam toen door het sentiment over de aanslagen van 11 september", een jaar daarvoor.

Omdat het Huis van Afgevaardigden zo goed als zeker in handen komt van de Republikeinen, verwachten beide Amerikakenners niet dat Biden en de Democraten in de komende twee jaar nog belangrijke wetten of wetswijzigingen door het Congres krijgen.

Toch moet het belang van het behoud van de Senaat niet onderschat worden, zegt Manusama: "De Democraten kunnen nu in ieder geval wetgeving van de Republikeinen blokkeren. Dus bijvoorbeeld een nationale anti-abortuswet gaat er nu niet komen."

Verder beslist de Senaat over benoemingen van rechters, bijvoorbeeld voor het Hooggerechtshof. Ook daar kunnen de Democraten nu hun stempel blijven drukken. Manusama: "Biden was al bezig om progressieve rechters te benoemen. Nu komt dat niet stil te liggen."

De verkiezingsuitslag maakt ook duidelijk dat de Trump-getrouwen fors hebben verloren. "Het voordragen van pro-Trump-kandidaten die de verkiezingsuitslag van 2020 ontkenden heeft veel kiezers afgeschrikt", stelt Vlam. "Het uitblijven van een rode (Republikeinse, red.) golf kun je vooral toeschrijven aan het afwijzen van extremisme".

En dat schaadt Trump in zijn mogelijke kandidatuur voor het presidentschap van 2024, denkt Vlam. "De strategie van Trump was om bij een grote winst te zeggen: dit is mede aan mij te danken. Dat kan hij nu niet meer claimen. Het lijkt mij nu ook echt niet het juiste moment om zijn presidentsambities aan te kondigen, zoals ook uit Republikeinse hoek wel te horen is".

Grote les

Maar Manusama en Vlam vinden het nog te vroeg om zich nu al aan een voorspelling te wagen voor de presidentsverkiezingen, op basis van de tussentijdse verkiezingen. Manusama: "Het is wel duidelijk dat de Republikeinse Partij een woelig jaar tegemoetgaat. Heel veel hangt af van de koers die ze nu gaan varen. Republikeinse kiezers denken op dit moment misschien wel: wat moeten we met deze partij?"

Maar de Republikeinen kunnen hier ook sterker uit komen. Vlam: "Ik denk dat het een grote les is die de Republieken hieruit trekken. Dat ze hun toon gaan matigen en dat ze sterker uit de bus komen. In 2010 verloor Barack Obama 63 zetels in het Huis en twee jaar later won hij de presidentsverkiezingen opnieuw. We moeten ons dus ook weer niet blindstaren op de uitslagen van afgelopen week."