Olieverfschets in Haags museum blijkt Rembrandt te zijn
De olieverfschets Kruisoprichting, in bezit van Museum Bredius in Den Haag, blijkt toch een echte Rembrandt te zijn. Dat is duidelijk geworden na restauratie van het schilderij door het museum en onderzoek in samenwerking met het Rijksmuseum.
De ontdekking is gedaan door Jeroen Giltaij, voormalig hoofdconservator oude kunst van Museum Boijmans van Beuningen. "Toen ik het werk onder ogen kreeg, twijfelde ik eigenlijk niet. Ik had een sterk voorgevoel dat het hier om een echte Rembrandt ging", zegt Giltaij.
Abraham Bredius
Een eeuw geleden kocht kunsthistoricus en museumdirecteur Abraham Bredius de schets, in de veronderstelling dat hij een schilderij van Rembrandt van Rijn in handen had.
In 1969 werd echter geconcludeerd dat het paneeltje niet door de zeventiende-eeuwse meester was vervaardigd. Het oordeel kwam hoogstwaarschijnlijk van de vorig jaar overleden kunsthistoricus en Rembrandt-autoriteit Ernst van de Wetering. Vanaf dat moment werd het werk omschreven als een kopie, geschilderd door een navolger, van een soortgelijk schilderij van Rembrandt dat in München hangt.
Giltaij was daar dus niet van overtuigd. Bij onderzoek voor een boek, waarin hij alle werken beschrijft die ooit als Rembrandt zijn beschouwd, stuitte hij op het houten paneel in Museum Bredius.
Het museum liet de olieverfschets vervolgens schoonmaken en in het Rijksmuseum werd het met behulp van geavanceerde apparatuur onderzocht. "We waren het snel eens", zegt Giltaij. "Het kon alleen maar een Rembrandt zijn, weliswaar een los geschilderde schets, van olieverf op hout, maar een echt werk van de 17e eeuwse meester."
Dendrochronologisch onderzoek, waarbij hout wordt gedateerd, ondersteunde die conclusie. Daaruit bleek dat het is geschilderd tussen 1642 en 1645, zo'n tien jaar na het soortgelijke schilderij in München. Bredius was juist altijd in de veronderstelling dat het een voorstudie was van dat schilderij.
Restaurateur Johanneke Verhave nam het schilderij onder handen. Ze haalde alle vernislagen en toevoegingen uit de 19e eeuw weg, zogenoemde retouches.
Verhave: "Er was flink aan gesleuteld. Een door Rembrandt geschilderd figuur dat hij later weer had overgeschilderd, was weer tevoorschijn gehaald. En op sommige plekken was zoveel verf weggekrast, dat ook Rembrandts laag verdwenen was. Na het afpellen van alle lagen kwam het werk weer tevoorschijn zoals Rembrandt het geschilderd had."
Vandaag opent in het Museum Bredius de tentoonstelling Een Rembrandt ontdekt in Museum Bredius, waarin de olieverfschets centraal staat.
