Campagnes tegen overbodig licht in kantoorpanden: 'Het is pure verspilling'
Tientallen gemeentes en bedrijven doen vanavond, in de Nacht van de Nacht, hun verlichting uit. Het gaat daarbij om 'overtollig' licht: sfeerverlichting, reclames, verlichte logo's en licht op de kantoorvloer. Het is de achttiende Nacht van de Nacht en natuur- en klimaatclubs hopen dat er dit jaar - mede ingegeven door de energiecrisis - structurele beloften over het besparen van energie worden gedaan.
Uit een schatting van TNO blijkt dat er jaarlijks 1 miljard kilowattuur aan elektriciteit bespaard kan worden als de lichten van kantoren en andere grote panden 's nachts worden gedoofd. Dat is evenveel als het jaarlijkse verbruik van 350.000 huishoudens.
Volgens organisator Lineke Keizer vindt die boodschap dit jaar meer gehoor dan in voorgaande jaren: "De oproep komt nu ook vaker vanuit de maatschappij. Als we worden gevraagd energie te besparen, dan vragen mensen dat ook van de omgeving."
Binnenhof dooft sfeerverlichting
Voorheen bleef de Nacht van de Nacht een symbolische actie. De lichten gingen de volgende dag gewoon weer aan. Dit jaar krijgt Keizer ook andere signalen. Zowel de gemeente Utrecht als het ministerie van Economische Zaken en Klimaat hebben aangegeven structureel hun lichten te willen dimmen. Ook op het Binnenhof gaat volgens een woordvoerder vanaf 23.00 uur alle sfeerverlichting uit.
Permanent minder licht in de nacht, dat wil ook Nina van den Berg van de Green Business Club Zuidas. Van den Berg heeft een ambitieus doel: voor januari 2023 moet het donker zijn in het Amsterdamse kantorendistrict. Tenminste een stuk donkerder dan nu: "Het moet wel veilig blijven". We ontmoeten Van den Berg op een doordeweekse avond om 23.30 uur in de zakenwijk en zien dat er nog heel wat vooruitgang te boeken is. "Het is al beter dan eerst, maar ik zie ook veel verlichting die niet aan zou hoeven zijn, logo's bijvoorbeeld."
Green Business Club Zuidas bestaat uit 65 bedrijven. Die bedrijven ondertekenen een ambitieverklaring waarin zij beloven te werken aan verduurzaming van het gebied en hun eigen bedrijfsvoering. Om de druk wat op te voeren, maakten ze juni dit jaar een nachtelijke video om te laten zien wat er nog kan gebeuren:
Intussen hebben meer dan twintig bedrijven zich bij de actie aangesloten, waaronder ABN Amro, Deloitte en Arcadis. Ze spreken af zich in te zetten voor een donkere Zuidas. Is de club niet bang dat de bedrijven vooral groene sier willen maken met hun initiatief? Het aandeel van verlichting in het totale energieverbruik van panden is klein (zie kader). "De bedrijven weten dat het bij de verlichting niet ophoudt. We maken routekaarten hoe ze in 2030 Parijs-proof kunnen worden. Dan gaat het ook om de verwarming en koeling. De verlichting is pas het begin."
Zelfs dat begin is volgens Van Den Berg niet altijd even makkelijk, ook al is de wil aanwezig. "Bedrijven zijn vaak niet de enige gebruiker van een pand. Ze moeten dan afspraken met medehuurders, beheerder, beveiligings- en schoonmaakpartners. Dat kan lastig zijn."
350 huurders aanspreken
Dat het niet een geval is van 'gewoon de knop om', beaamt ook Annemarie Engels, community manager bij het Amsterdamse World Trade Center - zij hebben zich ook bij de actie hebben aangesloten. "We hebben meer dan 350 huurders in dit pand. We willen graag zo min mogelijk overtollig licht, dus daarom hebben we overal bewegingssensoren geïnstalleerd; in de parkeergarages, de algemene ruimtes en op de kantoorvloeren. Als er niemand in het pand is, zou het donker moeten zijn. Maar huurders kunnen die sensoren ook omzeilen en zelf het licht de hele tijd aanzetten."
Van den Berg heeft goede hoop dat het Amsterdamse kantorendistrict er volgend jaar in de nacht heel anders uit ziet. En niet alleen op de Zuidas. Onder meer in Utrecht, Den Haag, Rotterdam en Amsterdam Sloterdijk zijn Green Business Clubs bezig op bedrijventerreinen het licht uit te krijgen.
Wat zeggen experts over het belang van duurzame verlichting van gebouwen? Volgens Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar duurzaam bouwen aan de TU Delft, is de nachtelijke verlichting niet het grootste probleem. Veel grotere energieslurpers zijn de verwarming en de koeling. Toch begrijpt hij de irritatie en de wil om het snel te veranderen goed: "het is pure energieverspilling en als je bedenkt dat je nu tussen de 50 en 70 cent voor een kilowattuur betaald, ook nog eens heel veel weggegooid geld."
Collega-hoogleraar Leo Gommans beaamt dat het overtollige licht eigenlijk gewoon zonde is. Hij wijst erop dat er al best wat verlichting is vervangen door ledlampen. Die verbruiken de helft van de energie van bijvoorbeeld tl-verlichting. Ook bewegingssensoren leveren winst op."
