DNB moet inbinden: Bunq mag klanten screenen via kunstmatige intelligentie
De Nederlandsche Bank (DNB) had online bank Bunq niet mogen verbieden klanten te screenen met kunstmatige intelligentie en data-analyses. Dat oordeelt het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). Dat betekent dat Bunq toch op deze manier mag blijven controleren.
Volgens de antiwitwaswet moeten banken witwassen en financiering van terrorisme voorkomen door hun klanten in te delen in risicoprofielen en op basis daarvan in de gaten houden. Volgens Bunq kan dit het beste met onder meer kunstmatige intelligentie, maar daar was toezichthouder DNB het niet mee eens. Die gaf de bank daarom opdracht het anders te doen. Bunq stapte daarop naar de rechter.
Eerder kreeg DNB gelijk van de rechtbank Rotterdam, maar het CBb oordeelt nu in hoger beroep dat DNB niet genoeg heeft bewezen dat deze manier van screenen in strijd is met de antiwitwaswet. Ook ging de rechter niet mee in de beslissing van DNB dat Bunq niet genoeg informatie inwon van zakelijke klanten.
Wel blijft staan dat Bunq een deel van de antiwitwasregels heeft overtreden. Zo deed de bank niet genoeg onderzoek naar de vraag met wat voor werkzaamheden hun klanten hun geld verdienden. Ook bekeek de bank klanten met een belangrijke publieke functie niet goed genoeg.
"Ik denk dat dit een uitstekende uitspraak is, die de vooruitgang helpt", reageert Bunq-topman Ali Niknam. "Wij hebben altijd gepleit voor het gebruik van moderne technieken om consumenten en bedrijven zo veilig mogelijk te houden. DNB wilde daar in eerste instantie niet in meegaan, maar nu dus wel."
Bunq is in 2012 opgericht en opereert volledig online. Er zijn dus geen fysieke filialen: al het bankverkeer loopt via een app.
Schikkingen van honderden miljoenen
De afgelopen jaren zijn er meerdere grote schikkingen getroffen met andere banken, omdat zij hun klanten niet goed screenden en in de gaten hielden. Zo trof het Openbaar Ministerie in 2018 een schikking van 775 miljoen euro met ING.
In 2021 volgde ABN Amro met een schikking van 480 miljoen euro. Ook werden bestuurders van beide banken persoonlijk vervolgd. Vorige week werd bekend dat er een nieuw strafrechtelijk onderzoek loopt naar een dochter van ING.
Meer personeel
De uitspraak van de hoogste rechter heeft mogelijk ook gevolgen voor andere banken. Zij hebben de afgelopen jaren veel personeel aangenomen om klanten te controleren, volgens de Nederlandse Vereniging van Banken gaat het om zo'n 13.000 bankmedewerkers. Dat is zo'n 15 procent van het totaal en kost de bankensector 1,4 miljard euro per jaar. De kosten rekenen banken deels door aan de klant.
DNB schreef vorige maand in een rapport ook dat de controle van klanten "meer risicogebaseerd" moest worden. Om te beslissen hoe risicovol het profiel van een klant is, is volgens de toezichthouder kunstmatige intelligentie toch een optie. Voorwaarde volgens DNB is wel onder meer dat het datagebruik veilig moet zijn en discriminatie moet worden voorkomen.
