NOC*NSF gaat financiering sportbonden nu ook aan integriteitsplan koppelen
Sportbonden zullen de komende jaren nadrukkelijker aan de slag moeten met de bestrijding van grensoverschrijdend gedrag en de zorg voor een veilig (top)sportklimaat.
Sportkoepel NOC*NSF gaat de financiering van de topsportplannen van een bond koppelen aan het instellen van een integriteitsplan, waarin bonden duidelijk moeten maken hoe ze voor een optimale topsportomgeving gaan zorgen waarin ieders positie (sporter, coach) wordt gerespecteerd.
"Voor de topsportprogramma's in Nederland is het belangrijk dat het fundament op orde is", zegt André Cats, die in april Maurits Hendriks opvolgde als technisch directeur van NOC*NSF. "Om dat fundament op orde te krijgen, gaan we een aantal instrumenten verplicht stellen."
Explosie aan meldingen
Onder Hendriks groeide Nederland uit tot een mondiale toptienspeler als het gaat om het binnenhalen van olympische medailles. Daarnaast kreeg de Nederlandse topsport de afgelopen twee jaar te maken een explosie aan meldingen van grensoverschrijdend gedrag.
Na onthullingen over grote misstanden in de turnwereld in de zomer van 2020 kwamen er ook wantoestanden in het vrouwenvoetbal, hockey, triatlon en onlangs nog atletiek naar buiten.
De berichten over grensoverschrijdend gedrag deden de alarmbellen rinkelen op het nationale trainingscentrum Papendal, waar hoofdbewoner NOC*NSF diep door het stof ging met excuses aan slachtoffers van turnexcessen in het verleden. "Een onderdeel om een goed fundament neer te leggen, is de financiering van topsport koppelen aan integriteitsplannen. Daar zetten we volgend jaar de eerste stap in", geeft Cats aan.
De nieuwe topsportbaas van Nederland denkt dat de ambitie om bij de beste tien sportlanden ter wereld te behoren samen kan gaan met een veilig sportklimaat. Veel van de gesprekken op de burelen van NOC*NSF en ook daarbuiten met bonden gaan over een veilig sportklimaat.
"We praten nog steeds over wat er beter kan, hoe we gaan excelleren, hoe we pieken naar een toernooi, maar ook hoe we op een respectvolle manier met elkaar omgaan in een situatie waarin we ons allemaal veilig voelen. Bij dat laatste staan we veel meer stil dan, laat ik zeggen, tien jaar geleden."
Cijfers alarmerend
De cijfers zijn ook alarmerend. Het aantal meldingen en dossiers van grensoverschrijdend gedrag blijft gestaag groeien bij het Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN). Bij de instantie is het aantal dossiers (meldingen waarop actie is ondernomen) dit jaar de grens van 1.000 al overschreden. In 2021 lag dat aantal op 873, waarbij ongeveer drie kwart terug te voeren is op breedtesport.
Volgens Cats hebben we niet te maken met een nieuw thema. "Op mijn eerste trainerscursus 36 jaar geleden was dit ook al een thema. Toen gebruikten we misschien andere woorden; geen integriteit of veiligheid, maar respect en communicatie. Wel nieuw is, en dat is in mijn ogen positief, dat sporters en coaches zich hierover uitspreken. Dat we elkaar er nu op aanspreken, soms op een pijnlijke manier, soms met een confronterend onderzoek, dat zie ik als positief."
Beste van 8 miljard mensen
Cats, die alleen wat accenten aan de onder Hendriks ingezette lijn zal veranderen, vindt dat resultaten en prestaties niet in conflict zijn met een veilig sportklimaat. "Als je de beste van 8 miljard mensen wilt worden, dan kun je daarbij bedenken dat dat niet over rozen gaat. Dat je hobbels tegenkomt, dat je confronterende gesprekken moet voeren. Dat kan en moet altijd op een respectvolle, menselijke manier."
Cats: "In een topsportprogramma moet je een aantal zaken voor elkaar hebben. Eén heel eenvoudige is: iedere coach, en dat geldt ook voor de breedtesport, moet een VOG (een verklaring omtrent het gedrag) hebben. Verder een goede evaluatie, jaarlijks na een WK met de sporters. Met een aantal expliciete vragen. Voel je je gerespecteerd? Hoe is de teamspirit?"
Volgens Cats is er geen uniforme oplossing voor een veilig sportklimaat. Diverse sportbonden zijn er al mee aan de slag gegaan, op verschillende manieren. "Het is een palet aan zaken. Hoe gaan we met elkaar om? Gedrag organiseer je niet, gedrag dat doe je. Dagelijks het gesprek met elkaar voeren."
"Als we samenwerken met bonden en we hebben financiering vanuit NOC*NSF en het ministerie van VWS is het ook normaal dat we zeggen: we willen dat het fundament op orde is. Zo niet, dan wordt samenwerken erg lastig, dan heeft dat consequenties. Het onderwerp integriteit gaat een nadrukkelijker rol spelen."
