Chaos en geweld teisteren Haïti al meer dan een maand

Bij protesten in de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince is zeker een dode gevallen en zijn mensen aan het plunderen geslagen. De demonstranten willen dat premier en waarnemend president Ariel Henry opstapt vanwege de hoge brandstofprijzen. Het is de nieuwste uitbraak van geweld en chaos in het Caribische land, waar het al ruim een maand zeer onrustig is.

In een wanhoopspoging heeft Henry om een internationale vredesmacht gevraagd om orde op zaken te stellen. Secretaris-generaal Guterres van de Verenigde Naties heeft de VN-Veiligheidsraad opgeroepen om het verzoek van Haïti in overweging te nemen.

Bij de protesten is een vrouw omgekomen en zijn meerdere mensen gewond geraakt, onder meer toen de politie schoten loste:

De situatie in het armste land van Amerika is steeds verder aan het ontsporen. Sinds de moord op president Moïse vorig jaar is Haïti in een neerwaartse spiraal terechtgekomen. Bendes hebben gebruikgemaakt van het machtsvacuüm dat ontstond en vechten tegen elkaar om hun territorium uit te breiden. Mede als gevolg van dat geweld zijn de eerste levensbehoeften duurder geworden.

Henry beloofde bij zijn aantreden vorig jaar al dat hij de orde zou herstellen, maar daar is niet veel van terechtgekomen. Zijn regering weigert intussen een nieuwe datum te kiezen voor algemene verkiezingen, die eigenlijk voor vorig jaar al gepland stonden.

Blokkade brandstofdepot

Belangrijkste aanleiding voor de recente ongeregeldheden is de aankondiging van Henry vorige maand dat de overheidssubsidies op brandstofprijzen zouden vervallen.

Dat leidde tot hoge prijzen aan de pomp, met plunderingen en vuurwapengeweld tot gevolg. Tienduizenden mensen gaan sindsdien de straat op in Port-au-Prince en andere steden. Uit protest tegen de prijzen zijn wegen geblokkeerd, waardoor goederen en verkeer de steden niet in kunnen.

Daarbovenop blokkeert een coalitie van bendes het belangrijkste brandstofdepot van het land, in Port-au-Prince. Het depot, waar zo'n 38 miljoen liter diesel en 3 miljoen liter kerosine liggen opgeslagen, willen ze pas vrijgeven als Henry opstapt en de prijzen voor brandstof en levensmiddelen dalen.

Vrees voor cholera

Omdat Haïti geen elektriciteitsnetwerk van betekenis heeft, is het volledig afhankelijk van generatoren die op diesel draaien om stroom op te wekken. Maar nu er geen brandstof meer is, zijn ziekenhuizen gedwongen om te sluiten.

Ook bedrijven en de transportsector liggen nagenoeg stil door het gebrek aan brandstof. Pompstations en scholen zijn dicht en banken en supermarkten hebben beperkte openingstijden.

Om de chaos compleet te maken, dreigt ook nog eens een cholera-uitbraak. Volgens de Verenigde Naties zijn er tot nu toe 32 gevallen gemeld en zijn er zestien mensen overleden. De vrees bestaat dat er door de onrust weer een epidemie zal uitbreken. Dat gebeurde tien jaar geleden ook al eens, de ziekte kostte toen duizenden mensen het leven.

Als het aan Haïti ligt, nemen de VS en Canada de leiding om het bendegeweld aan te pakken, zegt de ambassadeur van Haïti in de VS. "De situatie is echt bedreigend voor de premier. Als er niet snel iets gebeurt, bestaat de kans dat er weer een staatshoofd wordt vermoord in Haïti."

VS roept burgers terug

Afgelopen weekend hebben de Verenigde Staten aangegeven het verzoek in overweging te nemen. Ondertussen heeft de ambassade Amerikaanse staatsburgers in Haïti opgeroepen om het land zo snel mogelijk te verlaten.

De Canadese minister van Buitenlandse Zaken heeft vrijdag gezegd dat negentien leden van de Organisatie van Amerikaanse Staten hebben toegezegd om de Haïtianen te helpen om de "complexe veiligheidsuitdagingen waar het land mee te maken heeft het hoofd te bieden".