Veel kottervissers stoppen ermee: 'Hoge brandstofprijzen zijn laatste zetje'

Zo'n 40 van de 75 grote Nederlandse kottervissers van tong en schol gaan stoppen. Dat is een inschatting van Wageningen University & Research. Het aantal van 40 kan nog oplopen, want 57 vissersbedrijven hebben zich momenteel aangemeld voor een betalingsregeling voor kottervissers die last hebben van de gevolgen van de Brexit.

Er is 155 miljoen euro beschikbaar om de beoogde krimp van het aantal vissers op de Noordzee te realiseren.

'Te veel vissers'

De ruimte voor vissers neemt af als gevolg van het Noordzee-akkoord uit 2020 over de aanleg van windmolenparken op zee. "Daarvoor waren er eigenlijk al te veel vissers", zegt Irene Kingma, visserij-expert bij The Fisheries Secretariat, een non-profitorganisatie voor duurzame Europese visserij. "Niemand viste meer op volle capaciteit."

Daarnaast maakte ook de Brexit het lastiger voor de vissers, want toen zijn er afspraken gemaakt over een inperking van het gebied waar zij mogen vissen. "En dat verandert ook nog eens ieder jaar met de onderhandelingen," zegt Kingma, "waardoor er onzekerheid blijft bestaan voor de vissers."

De hoge brandstofprijzen zijn voor veel kottervissers het laatste zetje om nu te stoppen. De grote vissers verbruiken veel brandstof en weten niet of het financieel haalbaar is de komende jaren door te gaan. Terwijl ze - als ze binnen nu en 1,5 maand stoppen - een vergoeding krijgen die kan oplopen tot enkele miljoenen voor een schip.

"Ik verwacht dat alle stoppende vissersboten in aanmerking komen voor de regeling en zich dus ook aanmelden", zegt visser Jacob van Urk van de Vereniging voor de Kottervisserij. Volgens hem is het geld dat de overheid uittrekt genoeg om alle nu stoppende bedrijven uit te kopen, mits ze aan bepaalde voorwaarden voldoen.

Visser Jaap Bakker voelt zich genoodzaakt om te stoppen:

Iemand die de impact van de keuze tussen stoppen met vissen of doorgaan begrijpt, is Pim Visser van de visafslag in Den Helder. Zijn bedrijf heeft al 23 van de 26 medewerkers ontslagen, omdat de visaanvoer grotendeels is gestopt. Hij zoekt nu naar andere manieren om toch open te blijven.

Volgens hem is er voor vissers nog een andere reden om te stoppen: omdat ze geen opvolger kunnen vinden. "Meestal gaat het om familiebedrijven die worden doorgegeven van vader op zoon en dat tientallen jaren lang. Vissen is daarnaast bikkelen, het echt een way of life."

Opvolgers aan boord

Het vinden van een opvolger is geen probleem voor Juri Post uit Urk. De visser heeft zes man in dienst, onder wie zijn twee zoons. Van sanering is bij zijn bedrijf geen sprake, maar hij ziet het wel veel om zich heen. "Ik telde laatst hoeveel er nog over zijn in Urk, dan schrik je behoorlijk. Ik ben nu echt een van de weinigen."

Post zegt in WhatsApp-groepen met Nederlandse kottervissers te horen dat alle grote kotters al weg zijn. "Mijn geheim is dat ik twee jongens aan boord heb die door willen gaan. Anders was ik gestopt."

De visser zegt te begrijpen dat vissers gaan voor de sanering. "Je kan overal negatief over zijn, maar die saneringsregeling is best wel warm. Ik zou ook veel geld krijgen als ik stop. Het is wel een dilemma."

'Robuuste vissersvloot'

In Urk stopt een derde van de grote kotters, in Den Helder gaat het om driekwart. Toch zegt de nieuwe minister van Landbouw Piet Adema dat er "zeker nog wel wat overblijft van de Nederlandse visserij".

"We houden in Nederland een robuuste vissersvloot, maar die gaat er wel anders uitzien", zegt Adema. "De visserij wil verduurzamen, maar ze hebben het de afgelopen jaren ook zwaar gehad. Ze hebben bijvoorbeeld het pulsvissen moeten inleveren, terwijl dat heel duurzaam was."

De minister verwijst naar een manier van vissen die werd gezien als effectief én milieuvriendelijk, maar die nu verboden is. "Daar is geen brandstof voor nodig. Ik weet zeker dat de vissers die nu in financieel zwaar weer zitten en moeten stoppen, dat niet hadden hoeven te doen als ze nog konden pulsvissen", zegt Jacob van Urk.