Oud-burgemeester Slochteren: nog veel meer geld nodig van de NAM
Er is nog veel meer geld nodig om de gevolgen van de huidige en toekomstige bodemdaling als gevolg van gaswinning in Groningen op te lossen. Dat zei Geert-Jan ten Brink, oud-burgemeester van Slochteren en dijkgraaf van waterschap Hunze en Aa's, in zijn verhoor bij de Parlementaire Enquête Gaswinning.
"De gevolgen van de bodemdaling zijn groot, en zorgelijk voor de toekomst. Wat gebeurt er als de NAM zich terugtrekt uit het gebied", vroeg Ten Brink zich hardop af. De Commissie Bodemdaling is bezig te bepalen welk bedrag nodig is, lichtte hij toe. Maar eigenlijk vindt Ten Brink dat de Rijksoverheid dit zelf had moeten regelen. "Dit had aan de voorkant door het Rijk georganiseerd moeten worden."
Als ze er niet uitkomen, zullen Groningers opdraaien voor honderden miljoenen aan schade veroorzaakt door bodemdaling, zei Ten Brink. Hij vindt dat het Rijk de regio de kolen uit het vuur laat halen. Ten Brink zegt dat voor de gevolgen van bodemdaling een bedrag van 463 miljoen euro is gereserveerd. Maar volgens hem is dat "bij lange na" niet genoeg om de problemen op te kunnen lossen. Over welk bedrag het uiteindelijk wordt, wordt op dit moment onderhandeld.
Oorzaken
Het geld is nodig voor aanpassingen aan stuwen en gemalen, en om mogelijk een nieuw zeekanaal te kunnen aanleggen "om Groningen veilig te houden en overtollig water af te kunnen voeren". De oorzaken van de bodemdaling zijn niet altijd duidelijk. Het kan door gaswinning komen, maar ook door zoutwinning of inklinking van veenbodems. Ten Brink: "Maar bij Loppersum weet je dat het ook door gaswinning komt."
In zijn verhoor ging Ten Brink ook in op de hoge gaswinning in het beruchte jaar 2013, volgend op de zwaarste aardbeving tot nu toe een jaar eerder. In 2013 werd 54 miljard kuub aardgas opgepompt, terwijl aan het begin van het jaar juist dringend geadviseerd was om de gaswinning snel naar beneden te brengen. Het werd te gevaarlijk in Groningen, en een bovengrens aan de aardbevingen kon niet meer gegarandeerd worden.
'Minister had daar geen boodschap aan'
Ook de jaren daarna duurde het volgens Ten Brink veel te lang voordat er substantieel minder gas gewonnen werd. Groningse bestuurders gingen destijds geregeld naar Den Haag in de hoop de gaswinning naar beneden te krijgen. In gesprekken met oud-minister Henk Kamp bepleitten zij hun zaak.
"We zeiden: kies voor de Groningers en niet voor de schatkist. Maar de minister had daar geen boodschap aan." De aardbeving in Huizinge was wat Ten Brink betreft een keerpunt. "Na 'Huizinge' waren we het vertrouwen in het kabinet helemaal kwijt. We waren gekke Henkie niet." De Groningse gemeenten stapten daarop naar de Raad van State, om de gasbesluiten van de minister aan te vechten.
De impact van de grote aantallen aardbevingen op de Groninger bevolking waren groot, signaleerde Ten Brink. Hij vertelde over een bezoek aan een vrouw van boven de 80 jaar, nadat er een flinke aardbeving had plaatsgevonden. De vrouw had letterlijk de hele nacht trillend op haar stoel gezeten, zei Ten Brink. De aardbevingen leiden niet alleen tot schade en tot onveilige huizen, maar ook tot psychische schade. "Op een gegeven moment zag je ook scheuren in mensen zelf ontstaan."
