Voetballers Iran omzeilen censuur en veroordelen geweld: 'Lang leve de vrouwen'
Op het eerste oog is het niets bijzonders. Elf voetballers in zwarte trainingsjacks wachtend op het volkslied. Ook in Oostenrijk is het herfst en zijn de avonden fris. Maar nu is er meer aan de hand.
De zwarte jassen worden gedragen door de voetballers van Iran. Onopvallende jassen zonder logo's van de Iraanse nationale voetbalbond. Sterker, de jassen zijn juist bedoeld om het logo te bedekken. Stemmig zwart, zoals de hijabs waarin de Iraanse moraalpolitie vrouwen het liefst ziet.
Voor aanvang van het vriendschappelijke duel van Iran met Senegal protesteerden de voetballers via de zwarte jassen tegen het geweld dat gebruikt wordt om protesten tegen het regime neer te slaan.
Aanleiding voor die protesten, die al ruim een week als een lopend vuurtje door het land gaan, was de dood van een jonge vrouw.
Op 17 september bezweek de 22-jarige Mahsa Amini, nadat ze was opgepakt door de moraalpolitie omdat ze haar hoofd niet volgens de regels van het conservatieve Iraanse regime had bedekt.
Ooggetuigen meldden dat de vrouw door de politie werd mishandeld en later in het ziekenhuis in een coma belandde en overleed. Op sociale media doken daarop verschillende video's op van vrouwen die uit protest hun haar afknipten en niet veel later braken protesten uit in het hele land.
Volgens de Iraanse staatstelevisie afgelopen zaterdag zijn bij het neerslaan van die protesten zeker 35 mensen omgekomen, onder wie vijf leden van de veiligheidsdiensten. Mensenrechtenorganisaties hebben gezegd dat het werkelijke aantal doden nog hoger ligt.
Niet meer beschikbaar stellen
In Iran, en dan vooral op sociale media, werd de druk op voetballers van het nationale elftal opgevoerd, dat ze zich niet meer beschikbaar moesten stellen. Daar gaven de spelers geen gehoor aan, maar ze kwamen dus wel met een statement.
Zo subtiel als de zwarte jassen, zo uitgesproken was sterspeler Serdar Azmoun in aanloop naar de wedstrijd. De aanvaller van Bayer Leverkusen, goed voor 40 doelpunten in 62 interlands voor Iran, stuurde zondag al een bericht de wereld in via Instagram.
"Vanwege de regels van het nationale team kon ik me niet uitspreken voor het trainingskamp in Oostenrijk ten einde was, maar ik kan het niet langer aanzien. Zelfs als ik hierdoor mijn plek in het team verlies, dan is dat het waard als niet één haar van een Iraanse vrouw meer wordt opgeofferd. Iedereen die zo makkelijk anderen vermoordt, schaam je! Lang leve de Iraanse vrouwen!"
Het account van de Iraanse voetbalbond trok zich kort daarop terug als volger van zijn eigen sterspeler en niet veel later verdween de boodschap van Azmoun helemaal. Wel is de profielfoto van de aanvaller vervangen door een zwart vlak, een aanpassing die vrijwel alle spelers van de Iraanse nationale selectie vorige week al deden in reactie op het gewelddadig neerslaan van de protesten.
Ook Feyenoorder Alireza Jahanbakhsh heeft zijn profielfoto vervangen door een zwarte weergave van zijn land.
Terwijl buiten het stadion demonstranten aandacht vroegen voor het overheidsgeweld in Iran, antwoordde Azmoun op het veld door de 1-1 binnen te koppen tegen Senegal, komend WK tegenstander van Oranje in de groepsfase. Hij vierde zijn treffer ingetogen.
Na afloop werd Azmoun gefilmd toen hij het veld afliep en vermoedelijk de vraag kreeg om zijn shirt weg te geven. "Mijn shirt is van het hele Iraanse volk. Het is voor alle Iraniërs, niet voor een persoon."
Iran is bij het WK in Qatar ingedeeld in groep B met Engeland, Wales en aartsvijand de Verenigde Staten. Bij het WK van 1998 in Frankrijk stond die politiek zeer beladen wedstrijd ook al op het programma. Iran versloeg de VS in dat duel met 2-1, mede dankzij een treffer van Mehdi Mahdavikia.
De oud-speler van Hamburger SV en Eintracht Frankfurt, tegenwoordig coach van Jong Iran, sprak zich via sociale media ook al ondubbelzinnig uit tegen het neerslaan van de protesten.
Tegen een andere oud-sterspeler van Iran, Ali Karimi, zou zelfs een arrestatiebevel zijn uitgevaardigd vanwege zijn openlijke steun aan de protesten.
