Cuba stemt voor homohuwelijk en andere lhbti-rechten

Cubanen hebben ingestemd met een breed pakket aan hervormingen die basisrechten regelen voor lhbti'ers. De zogenoemde familiewet, die bestaat uit meer dan 400 artikelen, omvat onder meer een genderneutrale definitie van het huwelijk, waarmee het wordt opengesteld voor mensen van hetzelfde geslacht.

De wet regelt ook adoptie voor lhbti-koppels en breidt de rechten uit voor draagmoeders die een kind baren voor stellen die dat zelf niet kunnen. Circa 70 procent van de kiezers heeft met deze en andere hervormingen ingestemd, zo heeft de voorzitter van de Cubaanse kiesraad bekendgemaakt. De wet was al aangenomen door het Cubaanse parlement.

Behalve lbhti-rechten zijn ook rechten van kinderen en vrouwen in de wet uitgebreid. Zo wordt de minimale leeftijd om te kunnen trouwen verhoogd naar 18 jaar. In de oude familiewet, die dateert uit 1975, was die leeftijd nog 14 voor meisjes en 16 voor jongens. Daarnaast worden de seksuele en reproductieve rechten van vrouwen beter gewaarborgd, en wordt huiselijk- en gendergerelateerd geweld strenger aangepakt.

Zeldzaam referendum

De kiesgerechtigden in Cuba, zo'n 8 miljoen mensen, konden zondag hun stem uitbrengen over de hervormingen middels een referendum. Zo'n volksraadpleging is zeldzaam op het eiland waar de Communistische Partij sinds de revolutie in 1959 de dienst uitmaakt. Die partij voerde de afgelopen tijd actief campagne om Cubanen ervan te overtuigen voor de nieuwe familiewet te stemmen.

Er was echter ook protest tegen de wet, met name vanuit de Rooms-Katholieke en evangelische gemeenschap. Die vinden dat de hervormingen traditionele familiewaarden aanvallen. In 2018 en 2019, toen er al een voorstel voor de invoering van homohuwelijk op tafel lag, leidde het protest uit religieuze hoek ertoe dat de regering besloot te wachten met de invoering ervan.

Ondanks het ongebruikelijke percentage tegenstemmers, heeft de regering zich tevreden geuit over de uitslag. "Gerechtigheid overwint", schrijft de president van Cuba, Miguel Díaz-Canel Bermúdez, op Twitter. "Dit lost een schuld af aan verschillende generaties Cubanen, wier gezinsplanningen al jaren wachten op deze wet."

Een belangrijke voorstander van de hervormingen was ook de seksuoloog Mariela Castro, dochter van voormalig president Raul Castro. Zij zet zich al jaren in voor gelijke rechten voor de lhbti-gemeenschap op Cuba, en noemde de hervormingen "de meest revolutionaire en humanistische familiewet ter wereld".

De wet breekt met het verleden van haar oom, Fidel, die homoseksuele mannen in de twee decennia na de revolutie nog naar heropvoedingskampen stuurde. Jaren later, in 2010, gaf hij toe dat dat een "groot onrecht" was.

De mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch heeft zich kritisch geuit over het referendum; mensenrechten zouden volgens de organisatie geen onderwerp moeten zijn van een volksraadpleging, maar hoe dan ook moeten worden gehandhaafd. Verder onderstreept de organisatie dat de lhbti-gemeenschap in Cuba nog altijd te maken krijgt met geweld en discriminatie, ondanks een wet die in 2019 werd ingevoerd en dit expliciet verbood.