Italië naar stembus: wordt de radicaal-rechtse Meloni premier?

• Fiorella Opromolla

  redacteur Buitenland

Krap twee maanden na de val van regering-Draghi en een korte campagneperiode, kiest Italië vandaag een nieuw parlement. Zeer waarschijnlijk krijgt het land binnenkort een rechtse regering met aan het hoofd een vrouwelijke premier. Vanavond laat is er meer duidelijkheid.

Niet geheel verrassend zijn de belangrijkste thema's van deze verkiezingen de hoge energieprijzen, de inflatie, de oorlog in Oekraïne en migratie. Doordat de regering-Draghi eind juli viel, en augustus traditioneel een maand is waarin weinig gebeurt in politiek Italië, was de campagnetijd kort en chaotisch. De laatste partijbijeenkomsten waren afgelopen vrijdag: de dag voor de verkiezingen mag er geen campagne meer worden gevoerd.

Afgeslankt parlement

De Italianen stemmen vandaag voor de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Als gevolg van een referendum uit 2020 komt er een afgeslankt parlement. De Senaat bestaat straks uit 200 zetels (voorheen 315) en het Huis van Afgevaardigden uit 400 (dat was 630). De inkrimping was een initiatief van anti-establishmentpartij Vijfsterrenbeweging, bedoeld om geld te besparen.

De stemlokalen zijn geopend van 07.00 tot 23.00 uur. Dat betekent dat de eerste uitslagen vanavond laat pas bekend zijn. Tot 23.00 uur mogen er geen exitpolls worden gepubliceerd. Ook dateren de laatste peilingen van twee weken geleden; het is in Italië verboden om in de 14 dagen voor de verkiezingen peilingen te publiceren.

Fratelli d'Italia op voorsprong

De laatste peilingen laten zien dat de nationalistische Fratelli d'Italia bovenaan staat. Naar verwachting kan de partij, geleid door Giorgia Meloni, rekenen op zo'n 25 procent van de stemmen.

Fratelli d'Italia voerde ten tijde van de regering-Draghi als enige oppositie. Meloni's partij staat bekend als nationalistisch en conservatief. En hoewel ze tegenspreekt fascist te zijn, hebben Meloni en haar partij wel fascistische wortels.

Wie is Meloni en waar staat ze voor? Correspondent Heleen D'Haens legt het uit:

Het is binnen de Italiaanse politiek gebruikelijk om voorafgaand aan de verkiezingen blokken te vormen. Fratelli d'Italia, de rechts-populistische Lega (geleid door Matteo Salvini) en Forza Italia (de partij van Silvio Berlusconi) vormen het rechtse blok. Naar alle waarschijnlijkheid lukt het hen om samen een absolute meerderheid te vormen.

Als Fratelli d'Italia wint, is de kans zeer groot dat Meloni premier wordt. Italië krijgt dan een radicaal-rechtse premier en voor het eerst in de geschiedenis een vrouwelijke premier.

De tweede partij in de peilingen is de linkse Partito Democratico (Democratische Partij) onder leiding van oud-premier Enrico Letta. Hij trachtte de afgelopen periode een coalitie te vormen met linkse- en middenpartijen om rechts te verslaan. Dat ging met tegenslagen en sommige partijen trokken zich uiteindelijk terug: links blijkt verdeeld.

Dan is er ook nog de Vijfsterrenbeweging onder leiding van oud-premier Giuseppe Conte. Zijn partij maakt geen deel uit van een coalitie en staat als derde in de peilingen. Bij de verkiezingen in 2018 was de partij nog de grote winnaar. Maar het afgelopen jaar rommelde het binnen de partij. Bovendien vinden veel kiezers dat de beweging in de regering te weinig verandering heeft gebracht.

Peilingen van de laatste dagen zijn er dus niet. Maar persbureau Reuters, dat met diverse opiniepeilers sprak, schrijft dat de Vijfsterrenbeweging de afgelopen twee weken mogelijk toch een inhaalslag heeft gemaakt. Of het genoeg is om het rechtse blok zwakker te maken, moet blijken.