Nederland trekt 7,5 miljoen extra uit voor berging verroeste olietanker Jemen

Het kabinet maakt nog eens 7,5 miljoen euro vrij voor de berging van een verroeste olietanker die al jaren onbemand voor de kust van Jemen drijft. De Al Safer-tanker heeft ruim een miljoen vaten olie aan boord, maar is vanwege de oorlog in het land op het Arabisch Schiereiland in zeer slechte staat. De angst bestaat dat de olie in de Rode Zee lekt, wat tot een milieuramp van ongekende proporties zou leiden.

Minister Schreinemacher voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking spreekt van een "tikkende tijdbom" waarvoor snel actie nodig is. Het door Nederland toegezegde bedrag is volgens haar de laatste bijdrage die nodig was om de bergingsoperatie op touw te zetten.

De minister maakte de Nederlandse bijdrage bekend tijdens een bliksembezoek aan Jemen. Het was voor het eerst in veertien jaar dat een Nederlandse bewindspersoon het land bezoekt. In april spraken de strijdende partijen in Jemen voor het eerst in jaren een staakt-het-vuren af, dat in juni werd verlengd.

In mei kwam het kabinet ook al met 7,5 miljoen euro over de brug voor een bergingsoperatie, tijdens een digitale donorconferentie die de Verenigde Naties en Nederland samen hadden georganiseerd. Ook andere landen hebben miljoenen toegezegd, waaronder de Verenigde Staten, Saoedi-Arabië, Qatar en Duitsland.

Erbarmelijke staat

De olietanker ligt al sinds 2015 praktisch onbemand voor de haven van Hodeidah, aan de Jemenitische westkust. Medewerkers van het Havenbedrijf Rotterdam concludeerden vorig jaar dat deze haven, net als vier andere havens in het land, in erbarmelijke staat verkeert. Vanwege de burgeroorlog die sinds 2015 in Jemen woedt, zijn ze zwaar beschadigd en worden ze nauwelijks onderhouden.

Ook het onderhoud van de Al Safer-tanker heeft geen prioriteit. Het schip dateert uit de jaren 70 en ligt al decennia voor anker in Hodeihah.

Eerder dit jaar vertelde journalist en Jemen-kenner Anthon Keuchenius in het NOS-radioprogramma Met Het Oog op Morgen dat de tanker daar in 1988 is stilgelegd om te functioneren als exportlocatie voor olie uit Jemen. "Alleen sinds 2015 is daar een oorlog, stroomt er geen olie meer naar dat schip en wordt het ook niet meer onderhouden. Maar het zit nog wel halfvol."

Op de kaart zie je waar de tanker zich bevindt:

Als de olie in de Rode Zee terechtkomt, zullen 30 miljoen mensen in omliggende landen daar de gevolgen van ondervinden, volgens de Verenigde Naties. Naar verwachting raken 9 miljoen mensen binnen enkele weken hun drinkwatervoorraad en een cruciale voedselbron kwijt, namelijk vis uit de Rode Zee.

Bij een olieramp worden ook de koraalriffen in de Rode Zee getroffen, evenals internationale scheepvaartroutes die via de Rode Zee naar het Suezkanaal lopen.

Nederlandse bedrijven 'toonaangevend'

Minister Schreinemacher zegt dat Nederland de VN wil helpen om zo snel mogelijk te starten met de bergingsoperatie. "Voorwaarde is wel dat alle andere partijen hun beloftes nakomen", zegt ze. Woensdag kijken onder meer Nederland, de Verenigde Staten en Duitsland in New York naar "de noodzakelijke vervolgstappen". Daar is op die dag de Algemene Vergadering van de VN.

Het kabinet wijst erop dat Nederlandse bedrijven toonaangevend zijn bij complexe bergingsoperaties op zee. Schreinemacher hoopt dat de VN "de kennis van dit soort Nederlandse bedrijven zal kunnen blijven gebruiken".

Geen veiligheidsgaranties

Tot nu toe is een bergingsoperatie niet van de grond gekomen, onder meer doordat de onderhandelingen tussen de betrokken partijen zijn vastgelopen.

De Houthi-rebellen, die de olietanker sinds het begin van de oorlog in handen hebben, wilden de VN twee jaar geleden bijvoorbeeld geen veiligheidsgaranties geven om het schip te inspecteren. Ook is er onenigheid over waar de opbrengsten van de olie naartoe moeten.