Onderzoek Deloitte: ministerie wist dat Van Lienden winst kon maken

Het ministerie van Volksgezondheid wist voor het sluiten van de mondkapjesdeal met ondernemer Sywert van Lienden al dat diens bv een commerciële onderneming was en winst kon maken. Dat staat in het vanmiddag gepubliceerde rapport (.pdf) van onderzoeksbureau Deloitte naar de omstreden transactie uit 2020.

Maar het ministerie vond het maken van winst niet relevant en was vooral gespitst op de snelle levering van kwalitatief goede mondkapjes voor de zorg. Naar buiten toe hield Van Lienden de schijn op dat hij geen winstoogmerk had bij de verkoop van de mondkapjes. Uiteindelijk verdienden hij en zijn zakenpartners er miljoenen mee.

Minister Helder voor Langdurige Zorg bevestigde na het verschijnen van het rapport dat inderdaad bekend was dat er winst kon worden gemaakt, maar niet dat het om zoveel geld zou gaan. "Daar was men niet van doordrongen."

Uit het onderzoek, dat in opdracht van het ministerie is uitgevoerd, komt ook naar voren dat het ministerie de transactie met Van Lienden heeft doorgedrukt. De onderzoekers spreken van "een doorslaggevende betrokkenheid" van het ministerie bij het maken van afspraken met Van Lienden en zijn zakenpartners.

Deloitte stelt dat het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) zich onder druk gezet voelde door het ministerie. De mondkapjesinkopers van de overheid zagen de samenwerking met de bv van Van Lienden eigenlijk niet zitten en gingen alleen "op uitdrukkelijk verzoek" van het ministerie en "onder protest"" akkoord.

Verder concluderen de auteurs van het rapport dat Van Lienden en zijn partners niet goed meewerkten aan het onderzoek. Aanvankelijk gaven zij alleen inzage in een selectie van de documenten. Ook geluidsopnamen van bepaalde gesprekken wilden ze niet volledig overhandigen. Ze hebben alleen stukjes laten horen en aantekeningen laten lezen, zegt Deloitte.

'Geen onregelmatigheden'

Van Lienden en zijn zakenpartners zeggen in een gezamenlijke verklaring dat "blijkt dat geen onregelmatigheden hebben plaatsgevonden" bij hun bv. Ze benadrukken dat het ministerie wist dat er een commerciële overeenkomst werd gesloten.

Lees de hele verklaring die Van Lienden op Twitter heeft gezet:

In de verklaring zeggen Van Lienden en zijn compagnons dat ze "achteraf gezien beter hadden kunnen communiceren". "Achteraf is vast te stellen dat explicieter publiekelijk communiceren over deze overeenkomst veel ophef had kunnen voorkomen."

Kijk hier wat Van Lienden daar zelf over zegt:

Minister Helder stuurde het rapport vandaag naar de Kamer met een begeleidende brief. Daarin schrijft ze dat Van Lienden en zijn partners bewust verwarring hebben gezaaid over het verband tussen hun niet-commerciële Stichting Hulptroepen Alliantie en hun commerciële bv Relief Goods Alliance (RGA), waarmee het ministerie dus uiteindelijk zaken deed.

Ze zegt verder dat de betrokkenen van RGA "forse druk - via publieke opinie, sociale media en politieke ingangen - op het ministerie van VWS uitoefenden", dat ze een onjuiste voorstelling van zaken gaven en partijen als het ministerie en de inkopers van het Landelijk Consortium Hulpmiddelen bewust tegen elkaar uitspeelden.

Ze schrijft van dit alles "met verbazing kennis te hebben genomen" en zal zich laten adviseren over eventuele juridische stappen.