Geluidsopnames: Van Lienden wilde 'gillend rijk' worden van mondkapjesdeal
Sywert van Lienden en zijn compagnons hadden al in een vroeg stadium de intentie om miljoenen binnen te halen met de mondkapjesdeal die hij in het voorjaar van 2020 sloot met de overheid. Op dat moment beloofde Van Lienden om de mondkapjes 'om niet' beschikbaar te stellen, maar uit geluidsopnames waarvan de Volkskrant getranscribeerde teksten heeft blijkt dat hij andere plannen had met de deal.
Vorig jaar werd bekend dat Van Lienden en zijn compagnons Bernd Damme en Camille van Gestel zo'n 30 miljoen euro hebben verdiend met de mondkapjesdeal. Na belastingaftrek keerde Van Lienden zichzelf 9 miljoen euro uit, zijn zakenpartners ieder 5 miljoen euro. De drie worden verdacht van oplichting, verduistering en witwassen.
Afgelopen jaar hebben de drie meerdere redenen opgevoerd voor de commerciële operatie. Zo zou de overheid hebben geëist dat er ondernemersrisico werd genomen en moest vanwege 'mededingingstechnische redenen' een commerciële bv worden gebruikt.
'Alle vier miljonair'
Uit de geluidsopnames, die zijn opgedoken in het strafrechtelijk onderzoek naar de mondkapjesaffaire, van interne overleggen van de Stichting Hulptroepen Alliantie blijkt iets anders. De opnames, die veelal via Zoom of per telefoon verliepen, lijken zeer belastend voor de verdachten. "We gaan gewoon die shit naar Nederland halen en we worden alle vier miljonair", zei Van Lienden volgens de Volkskrant over de mondkapjesdeal.
Met 'vier' doelt Van Lienden ook op de beoogde vierde partner, Saskia van Huijgevoort, die ook aan gesprekken deelnam maar uiteindelijk brak met het drietal en niets verdiende aan de commerciële deal.
'Gillend rijk'
Van Lienden zou in een gesprek in april 2020 duidelijk hebben gemaakt er flink aan te willen verdienen. "In ieder geval is één eis dat we alle vier gillend rijk worden, want het is één grote middelvinger van de overheid. Ik ga dit echt serieus voor geen goud vrijwillig doen", zei Van Lienden volgens de krant.
Hij voelde zich volgens de Volkskrant gekrenkt omdat het ministerie van Volksgezondheid een non-profitvoorstel van hem had afgewezen. Daarin zou de stichting hebben voorgesteld om 120 miljoen mondkapjes te leveren via een "volledig gecontroleerde supply chain". Een topambtenaar zou het plan terzijde hebben geschoven, omdat die niet wilde dat Hulptroepen voor het hele proces verantwoordelijk zou zijn. Het transport en de distributie zouden moeten worden geregeld door het opgetuigde inkoopcentrum van de overheid, het Landelijk Consortium Hulpmiddelen.
Dat was tegen het zere been van Van Lienden. In het opgenomen overleg zou hij hebben gezegd: "We hebben twee oplossingen: of we verdedigen ons eerste voorstel (non-profitvoorstel, red.), waar ik voor ben, want dat is beter voor de zorg. Als ze daar niet toe in staat zijn: laat ze maar een prijs quoten en we gaan gewoon die shit naar Nederland halen en we worden alle vier miljonair."
Verder blijkt uit de transcripties dat de partners van plan waren de winsten geheim te houden. "Geen nieuwe auto, geen nieuwe huizen, geen nieuwe kleren", zou er tijdens het overleg gezegd zijn.
'Gênant gesprek'
Van Lienden zegt in een reactie aan de Volkskrant dat hij zich een "bij vlagen gênant intern gesprek" herinnert. "We hebben daarin onze frustraties geuit", aldus Van Lienden. "Sommige teksten uit het gesprek zijn best ongelukkig en sluiten niet aan bij mijn intenties van destijds of bij mij als persoon."
Op Twitter schrijft Van Lienden dat "deze fragmenten zijn gelekt in aanloop naar de publicatie van het Deloitte-rapport. Dit gesprek op 12 april komt daarin uitgebreid en in context aan bod. Uit dit 3 uur en 15 minuten durende gesprek en de dagen erna blijkt een andere intentie en strekking". Van Lienden was woensdagochtend voor de NOS niet bereikbaar voor commentaar.
Onderzoeksbureau Deloitte heeft de opdracht gekregen om de deal tussen de overheid en Van Lienden en zijn partners onafhankelijk te onderzoeken. Het eerste deelrapport laat al een tijd op zich wachten, omdat de reacties van verhoorde personen meer tijd in beslag nemen dan gedacht. Minister Helder voor Langdurige Zorg streeft ernaar het rapport uiterlijk vrijdag naar de Tweede Kamer te sturen.
Vorige maand legde de FIOD opnieuw beslag op eigendommen van de drie voormalige bestuurders. In april werd al beslag gelegd voor een totaalbedrag van 11,5 miljoen euro. Met het beslag van vorige maand is dat verhoogd tot 18 miljoen euro, zei het OM eerder.
