Jeugdzorg wil nú actie: 'Je ziet kinderen eraan onderdoor gaan'

"Toen ik startte was het leuk werk, je kon het verschil maken en in een korte periode veel betekenen voor een kind en een gezin", zegt jeugdbeschermer Sabrina Pujols Lebron. Zij is al 9 jaar jeugdbeschermer in Rotterdam. "Maar het is veranderd naar een bureaubaan waarin je vaak 'nee' moet verkopen en moet uitleggen dat er door omstandigheden nu geen hulp komt." Pujols Lebron ziet door de hoge werkdruk in haar gebied collega's om de beurt uitvallen.

In een Kamerbrief erkennen minister Weerwind (Rechtsbescherming) en staatssecretaris Van Ooijen (Jeugdzorg) dat de jeugdzorg kampt met personeelstekorten en veel complexe zaken, en als gevolg daarvan met een hoge werkdruk. Vandaag debatteerde de Kamer erover.

Het kabinet zegde 40 miljoen euro extra toe voor de komende vier jaar en wil dat gemeenten hetzelfde doen. Het geld - 80 miljoen in totaal- is bedoeld voor instellingen die jeugdbescherming en jeugdreclassering bieden.

In de jeugdbescherming komen kinderen terecht als een rechter zich met de gezinssituatie heeft bemoeid. Een kind kan dan bijvoorbeeld onder toezicht worden gesteld of ouders kunnen uit de ouderlijke macht worden gezet.

De bewindslieden zeggen in te willen zetten op maatregelen die op de korte én lange termijn werken. Op korte termijn moet er vanuit het Rijk dus 10 miljoen euro per jaar extra bij om de werkdruk te verlagen, over een periode van vier jaar. Op de lange termijn moet het jeugdzorgsysteem op de schop. Maar hoe dat moet gebeuren, is nog niet duidelijk.

'Niet genoeg'

Arina Kruithof, bestuurder bij Jeugdbescherming Rotterdam Rijnmond, is blij met het extra geld. Maar de voorgenomen stappen zijn wat haar betreft nog niet concreet genoeg. "Er staan veel maatregelen in waar we het mee eens zijn, maar ik mis de urgentie. Die maatregelen moeten morgen worden ingevoerd en niet pas na een onderzoek of inventarisatie".

Jeugdzorg Nederland liet gisteren in een eerste reactie al weten dat de maatregelen wat de organisatie betreft onvoldoende zijn. "We lezen vooral afspraken die 'dit najaar' volgen, een plan van aanpak dat nog gemaakt moet worden, een vrijblijvende handreiking, een gesprek, een 'verkenning' naar 'de mogelijkheid', een inventarisatie. En bedragen die in het niet vallen bij de enorme opgaven die er liggen".

Grotere verantwoordelijkheid, minder mogelijkheden

Jeugdwerker Pujols Lebron vreest dat het extra geld op korte termijn te weinig lucht geeft in de sector. Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het organiseren van jeugdzorg, waar jeugdbescherming onder valt. Dat is volgens Pujols Lebron geen succes gebleken.

"Na de decentralisatie is de druk op ons alleen maar groter geworden. De lichtere vorm van hulpverlening wordt gedaan door wijkteams. Dat zorgt ervoor dat wij de zwaardere casussen krijgen", legt ze uit. Jeugdbescherming is daarin gespecialiseerd. Maar volgens Pujols Lebron moet er nu te veel werk met te weinig jeugdbeschermers worden gedaan. "Je hebt nu een grotere verantwoordelijkheid met minder mogelijkheden om te helpen."

Het leidt tot frustratie bij haar en haar collega's, zegt Pujols Lebron. "Die verantwoordelijkheid grijpt je naar de keel, je ziet er kinderen en ouders aan onderdoor gaan en je kunt niets doen."

Machteloosheid

Het gevoel van machteloosheid zorgt er volgens Pujols Lebron voor dat er meer jeugdwerkers uitvallen. "Veel collega's kunnen het meer aanzien en vertrekken uit de sector." Ze vervolgt: "Je hebt er slapeloze nachten van en piekert in het weekend of het wel goed zal gaan". Pujols Lebron: "Iedereen is zichzelf aan het beschermen zodat je maar overeind blijft."

Bovendien zegt Pujols Lebron dat ze nu vaak om geld moet 'lobbyen', om een kind te kunnen helpen. "Wij zijn sociaal werk gaan doen vanuit het idealisme, niet om te steggelen met een gemeente of iets wel of niet betaald wordt".

'Je moet ze regelmatig zien'

In de Kamerbrief schreef het kabinet gisteren dat kinderen nu "te lang moeten wachten" tot ze een jeugdbeschermer krijgen aangewezen. Dat bedreigt hun verdere ontwikkeling, met als gevolg dat de veiligheid van het kind en het gezin in gevaar komt.

"De gesprekken met kinderen zelf worden steeds minder", reageert Pujols Lebron. "Terwijl, als je een kind goed wil helpen, je ze regelmatig moet zien. Een kind verdient dat je ze echt leert kennen en van daaruit hulp biedt."

Bestuurder Arina Kruithof deelt die zorgen. "Er is nu snelheid nodig. De werkdruk is zo ontzettend hoog dat jeugdbeschermers niet het goede kunnen doen voor de kwetsbare kinderen." Zij pleit ervoor dat jeugdbeschermers maximaal negen gezinnen krijgen toegewezen, zodat ze per gezin meer tijd hebben.

Ook vindt Kruithof dat er een landelijk kader moet komen, voor het aantal gezinnen dat een beschermer onder zich heeft, en hoeveel geld dat mag kosten. "De overheid heeft bij deze gezinnen ingegrepen, de rechter heeft gezegd dat die gezinnen hulp nodig hebben. Dan kan het niet zo zijn dat diezelfde overheid het laat afweten", besluit ze.