Effect van dure projecten tegen ondermijnende criminaliteit onduidelijk

Het is onduidelijk of de plannen van het Rijk om ondermijnende criminaliteit aan te pakken, wel hebben gewerkt. De afgelopen jaren is er voor 163 projecten in totaal 900 miljoen euro uitgetrokken, maar het resultaat is niet meetbaar. Dat is de conclusie van gezamenlijk onderzoek van De Groene Amsterdammer, onderzoeksplatform Investico, Follow the Money en Argos na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur.

Sinds 2017 is er een carrousel aan projecten, werkoverleggen en taskforces opgetuigd, zeggen de onderzoeksjournalisten. Maar welke projecten nu nog lopen, welke zijn geflopt en wat ze hebben gekost, is door geschuif met gelden en projecten die in elkaar overlopen zelfs voor het ministerie niet meer te achterhalen.

"Het geld is volledig verdampt", zegt voorzitter Jan Struijs van de Nederlandse Politiebond over de pot met geld die in 2017 beschikbaar kwam voor 'intensivering van de aanpak'. "Ik heb nog niemand gehoord over een succesverhaal", zegt hij tegen de onderzoeksmedia.

Vooral gericht op beeldvorming

Het grootste en duurste project is het Multidisciplinair Interventie Team (MIT), dat in 2019 na de moord op de Amsterdamse advocaat Derk Wiersum werd opgericht door toenmalig minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid. Het heeft 160 miljoen euro gekost, maar ook dit project is volgens de onderzoeksjournalisten geflopt: het is nooit operationeel geworden doordat het de 'Haagse tekentafel' niet heeft verlaten.

Betrokkenen zeggen dat al in een vroeg stadium werd gezegd dat het MIT geen succes zou worden, maar met die kritiek werd niets gedaan. Politievoorman Struijs en hoogleraar veiligheid Bob Hoogenboom zeggen dat er sprake was van een gebrek aan visie, een eindeloos bureaucratisch proces en vooral een minister die meer gefocust was op beeldvorming dan op de inhoud.

Minister Yesilgöz van Justitie van Veiligheid greep dit voorjaar in bij het MIT omdat er ook volgens haar te weinig van de grond is gekomen en er te veel werd gepraat. Ze heeft een aantal taken bij andere politiediensten neergelegd en de naam van het team veranderd in Nationale Samenwerking tegen Ondermijnende Criminaliteit (NSOC).