Nieuw rapport fileert triatlonbond: 'Gevoelens van diepe eenzaamheid'

Roddelen, buitensluiting en pestgedrag: het topsportklimaat van de Nederlandse triatleten ligt opnieuw onder een vergrootglas. Op het nationaal trainingscentrum in Sittard was er recent en in het verleden sprake van "een groepsdynamiek" waarin grensoverschrijdend gedrag voorkwam.

Dat blijkt uit een onderzoek naar het topsportprogramma van de Nederlandse Triathlon Bond (NTB).

Vorig jaar kwam al naar buiten dat de Nederlandse toptriatleten, onder wie minderjarigen, soms jarenlang werden blootgesteld aan grensoverschrijdend gedrag. Naar aanleiding van een rapport dat in november verscheen, stapten het volledige bondsbestuur en de bondscoach op. Een nieuw onderzoeksrapport bouwt voort op de conclusies van destijds en richt zich op de periode van 2007 tot en met 2021.

'Gevoelens van diepe eenzaamheid'

Ook nu zijn de conclusies niet mild. De bond zou jonge atleten hebben aangespoord te komen trainen en wonen in het trainingscentrum in Zuid-Limburg, "terwijl sommigen daar qua leeftijd en ontwikkeling nog niet klaar voor waren".

Ver weg van huis, in een concurrerend klimaat en met weinig afleiding van de topsport leidde het verblijf daar bij meerdere atleten tot "gevoelens van diepe eenzaamheid". Volgens het rapport was de bond nalatig in ondersteuning van de ontwikkeling van de atleten. Zo zou studeren zijn afgeraden.

Op het trainingscentrum hebben atleten volgens het rapport te maken gekregen met grensoverschrijdend gedrag "waaronder pesten, emotionele mishandeling, zich aangezet voelen tot gewichtsverlies en zich aangezet voelen tot overmatig trainen".

Sommige atleten en stafleden kunnen zich niet vinden in de onderzoeksconclusies en voelen of voelden zich wel sociaal veilig in het topsportprogramma.

Bij anderen was de impact groot. Meerdere atleten verlieten "ongelukkig het programma, soms met zware mentale en/of fysieke problemen, zoals eetproblematiek, depressieve gevoelens en overtraindheid".

Uit het rapport blijkt dat de problemen eerder zijn gesignaleerd en bekritiseerd. Maar binnen de directie en de staf zijn "signalen niet opgepakt of bewust weggewuifd". Atleten zouden drempels hebben ervaren om een klacht in te dienen, uit vrees voor represailles. Stafleden wordt een gebrek aan zelfkritische houding verweten, onder meer door "nauwe familie- en/of vriendschapsbanden".

"Mede door het ontbreken van een sociale antenne zagen sommige stafleden signalen van eenzaamheid, depressiviteit, blessures en overtraindheid over het hoofd", meldt het rapport.

Het onderzoeksbureau heeft een lijst opgesteld met aanbevelingen voor de triatlonbond. Daarin wordt gepleit voor empathisch leiderschap, waarbij oog is voor de emotionele en sociale aspecten van het leven van de atleet en de fysieke belastbaarheid van de sporters. Persoonlijke begeleiding is daarbij van belang, oordeelt het rapport.

Excuses van de bond aan (oud-)atleten is gepast, zegt het rapport, en in sommige gevallen is mogelijk een financiële tegemoetkoming op zijn plaats. Ook NOC*NSF krijgt een tik op de vingers. De sportkoepel zou meer aandacht moeten besteden aan de sociale veiligheid en het welzijn van atleten op lange termijn.