Gaan westerse kanonnen en raketsystemen Oekraïne echt helpen?
Wouter Hoogland
redacteur Buitenland
Westerse landen zeggen steeds meer en zwaardere wapens toe aan Oekraïne, iets waar het belegerde land de laatste maanden voortdurend om vroeg. En inmiddels lijken die wapens ook daadwerkelijk te worden ingezet. Het doel van de wapenleveringen: de Russische invasie afremmen. Maar lukt dat ook?
Honderden houwitsers (een soort langeafstandskanonnen) werden al naar het Oost-Europese land gestuurd. Net als tientallen pantserhouwitsers (de rijdende variant), en sinds kort zogenoemde multiple rocket launchers. Dat zijn wapensystemen zoals de MLRS en HIMARS, waarmee een salvo raketten afgevuurd kan worden.
Dat de Oekraïense president Zelensky blijft vragen om dit soort systemen, is niet verrassend. Naast enkele nadelen, hebben ze vooral veel voordelen:
"Hoeveel van deze wapens nu ook daadwerkelijk in Oekraïne worden ingezet is onduidelijk", zegt oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif. Waar landen aan het begin van de oorlog nog veelal melding maakten van leveringen, werden ze daar later terughoudend in. "Maar er zijn wel aanwijzingen dat de wapens effectief zijn aan het front."
Recent nog werd een aanval uitgevoerd op een opslagplaats waar de Russen munitie zouden hebben opgeslagen. Volgens een adviseur van Zelensky ging het hierbij om een aanval met een HIMARS-systeem.
Op sociale media gingen beelden rond die een grote explosie laten zien:
Volgens defensie- en wapendeskundige Danny Pronk van Instituut Clingendael zijn er de laatste weken aardig wat succesvolle aanvallen op wapendepots en andere opslagplaatsen. "Met systemen als de MLRS en HIMARS kun je op flinke afstand van de frontlinie vrij precies doelen raken", zegt Pronk.
"Vaak tot op de meter nauwkeurig", voegt De Kruif toe. De enige vereiste is dat de locatie van een doel bekend is, iets wat volgens de oud-commandant met satellietbeelden wordt bepaald.
Toch plaatst Pronk de kanttekening dat de westerse wapens vooralsnog geen grootschalig effect hebben. "Daar zijn het de aantallen ook niet voor", zegt hij. "De aanvallen met deze systemen versterken nu vooral de bevoorradingsproblemen die de Russen al een tijd hebben."
Geen gebiedsherovering
Ook zijn dit soort wapens volgens de deskundigen vooral nuttig voor het afremmen van de Russische opmars. Gebied terugveroveren gaat deze systemen niet snel gebeuren, zegt Pronk. "Daar heb je andere wapens voor nodig, zoals luchtcapaciteit."
Maar dat westerse landen op grote schaal vliegtuigen gaan leveren, is onwaarschijnlijk. Vooralsnog blijft dat bij enkele helikopters, zoals de vijf Mi-17 helikopters die de Verenigde Staten hebben toegezegd.
"Er zijn wel wat geluiden dat Slowakije in luchtcapaciteit gaat voorzien", vertelt Pronk. "Maar die 24 vliegtuigen gaan weinig veranderen. Het westen blijft hameren op het helpen van Oekraïne, maar kan of wil intussen geen wapens leveren waarmee echt een verschil gemaakt kan worden."
